«ایران، خودش را برای دفاع آماده می‌کند»

نیک‌آهنگ کوثر

هشدارها در مورد احتمال اقدام نظامی علیه تاسیسات هسته‌ای ایران با سخنان روز شنبه سردار محمد علی جعفری، فرمانده کل سپاه پاسداران که برنامه سپاه در مقابله با تهدیدهای احتمالی را تشریح کرده، صورت جدی‌تری به خود گرفته است. در این‌باره با حسین باستانی، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر سیاسی ساکن فرانسه گفت و گو کردم.

سخنان اخیر سردار جعفری، فرمانده کل سپاه پاسداران، هشداری به نیروهایی که بخواهند به ایران حمله بکنند محسوب می‌شود. تفسیر و تحلیل شما از گفته‌های ایشان در این مقطع زمانی چیست؟

ایشان یک‌جا ‌اشاره می‌کند به این‌که اگر بخواهند به ما حمله بکنند، آن دسته از کشورهای منطقه‌‌ که درواقع بخواهند مشارکت بکنند در این حمله، باید توجه داشته باشند که حق مسلم ما‌ست که علیه امکانات نظامی و توانمندی‌های‌شان در هرجا که باشد، مقابله به‌مثل کنیم. یعنی متحدین امریکا در منطقه در معرض تهدید خواهند بود.

اشاره کردند که حضور نیروهای آمریکایی در منطقه و اطراف کشور؛ آسیب‌پذیری جدی آمریکایی‌ها‌ست. مشخصاً دارند به نیروهای آمریکایی در افغانستان و عراق اشاره می‌کنند.

قبلاً هم ما اشاراتی دیده بودیم که به صراحت حاکی از این بودند که ۱۴۰ هزار نیروی آمریکایی در عراق گروگان ما هستند. اگر بخواهد اتفاقی به لحاظ نظامی علیه ما (ایران) بیفتد، این‌ها همه در معرض خطر جدی خواهند بود.

اشاره‌ی دیگری دارند به این‌که اگر هر حمله‌ای به ما بشود، اسراییل را مقصر می‌دانیم. هرچند که آمریکایی‌ها ممکن است مدعی بشوند که به‌صورت مستقل به ما حمله می‌کنند، ولی ما مطمئن هستیم که بدون همکاری اسراییل اقدامی نکرده‌اند.

یعنی این‌که ما در هر حمله‌ای اسراییل را هم دخیل می‌دانیم و علیه آن مقابله به‌مثل خواهیم کرد. چرا؟ به خاطر این‌که با توضیح ایشان احتمال بیشتری برای آسیب‌پذیری اسراییل در مقابل ایران وجود دارد. صراحتاً هم دارند اشاره می‌کنند که آن‌جا در برد موشکی ماست و از طرف دیگر هم نیروهای مسلمان انقلابی منطقه احساس تکلیف الهی خواهند داشت...

یعنی در حقیقت منظورتان این است که ممکن است حزب‌الله لبنان و از >ن طرف، حماس یا حتی نیروهای شیعه نزدیک به ایران در عراق، وارد این بازی بشوند؟

بله، به صراحت به این اشاره می‌کنند. ‌‌در مورد اسراییل هم این اشاره را مؤکد می‌کنند که نهایت آن این است که به هر حال اسراییل، آسیب‌پذیر است. اشاره می‌کنند به عمق استراتژیک اسراییل که کم است و از این استراتژی دفاعی ایشان، این را می‌شود برداشت کرد که ایران قرار نیست در داخل مرزهای خودش بنشیند تا به او حمله بشود.

با این توضیحات، برنامه‌هایی که سپاه پاسداران و به خصوص سردار جعفری برای مقابله با این تهدیدها دارند به چه صورت خواهد بود؟

یک مفهوم کلیدی دیگر که در صحبت‌های سردار جعفری مورد تأکید قرار گرفته، بحث «پدافند عامل» است. مفاهیمی هست که مخصوصاً در سال‌های اخیر خیلی در پروژه‌هایی که توسط سپاه پاسداران انجام شده، مورد تأکید قرار داشته است.

چون می‌دانید ما یک پدافند داریم تحت عنوان پدافند عامل که عبارت است از استفاده مستقیم جنگ‌افزار به منظور خنثی کردن حملات مسلحانه دشمن. اما وقتی که می‌گویند «پدافند غیرعامل» یعنی مجموعه اقداماتی است که مستلزم به‌کار‌گیری جنگ‌افزار نیست و با اجرای آن‌ها می‌شود، میزان تلفات را در جنگ کاهش داد.

چیزهایی مثل استتار، اختفا، فریب، پراکندگی مراکز حساس؛ چنین اقداماتی که انجام می‌شود تا دشمن نتواند مخصوصاً موفق به اجرای الگوهایی شود که آمریکایی‌ها اخیراً در ‌یوگسلاوی و عراق پیاده کردند. این‌که در یک حمله، یک دفعه مراکز حساس را نابود کنند.

چرا؟ به این خاطر که اغلب این مراکز حساس بسیار پراکنده باشند و متمرکز نباشند و دوماً اصولا پیدا کردن و کشف آن‌ها سخت باشد.

یکی از آن الگوهایی که از سوی ایران موفق ارزیابی شد، الگوی کره شمالی بود. می‌گفتند کره شمالی برخلاف عراق، یک‌جوری است که نمی‌شود امکانات دفاعی آن‌جا را در یک حمله نابود کرد و ما هم باید به همان سمت برویم. به این خاطر که پراکنده است، و در تونل‌های فراوانی در سرتاسر کشور مخفی شده است (اختفا، مانع دیده شدن اهداف است.)

حسین باستانی، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر سیاسی

ایشان روی این بحث ‌‌هم ‌خیلی تأکید می‌کنند یعنی این‌که ‌صحبت از زمانی می‌کنند که کشور بخواهد در معرض حملاتی انبوه قرار بگیرد. مثلاً مثل مدل‌هایی مثل عراق، یوگسلاوی و غیره و ذلک؛ آن وقت باید تلفات را به حداقل رساند.

این مفهوم خیلی خطرناکی است‌. چون نشان می‌دهد که دورنمای نگران‌کننده‌ای وجود دارد و ‌‌گویا این را پذیرفتیم که بالاخره به ما حمله خواهد شد و می‌خواهیم‌ کاری کنیم که کمتر آسیب ببینیم.

و نکته دیگری هم که اشاره کردند، استفاده از سلاح نفت است که اگر ما بخواهیم مورد حمله قرار بگیریم، از تمام امکانات در اختیارمان برای ضربه زدن به دشمنان‌مان بهره خواهیم گرفت و یکی از آن‌ها استفاده از اهزم نفت است. ایشان اعتقاد دارند چون روی مسیر عمده تجارت نفت نشسته‌ایم، در صورت وقوع حمله‌ی احتمالی، ما تجارت نفت مختل خواهیم کرد.

نکته چهارمی هم که اشاره کردند‌، مسأله‌ی بی‌اعتمادی به نهادهای بین‌المللی است. یعنی‌ برای این‌که به ما حمله نشود نمی‌توانیم، به نهادهای بین‌المللی امید ببندیم.

در گذشته هم تجربه نشان داده که این امید بیهوده‌ای است. در نتیجه باید ‌ الان با روش‌هایی مثل نبرد نامتقارن و غیره و ذلک، خودمان را برای دفاع آماده کنیم.

به نظر من این نکته، کلیدی است. یعنی آن‌ها می‌گویند اصولاً همکاری با سازمان‌های بین‌المللی، حالا از آژانس یا نهادهای دیگر باشد،‌ نهایتاً باعث نمی‌شود که آمریکایی‌ها بخواهند به ما حمله نکنند؛ ته آن مثل این می‌شود که مثل عراق‌.

عراق از یک جایی به بعد همکاری کرد، وقتی کامل خلع سلاح شد و دیگر هیچ چیز برای دفاع از خودش نداشت، آن وقت باز به یک بهانه‌ای به او حمله می‌کنند. ایشان می‌گویند ما نباید بگذاریم به آن‌جا برسد. پس اولاً نباید به دستگاه‌های بین‌المللی اعتماد کنیم و ثانیاً این‌که خودمان را آماده بکنیم. چون آمریکایی‌ها دیر یا زود ممکن است به ما حمله کنند.

با توجه به سابقه‌ای که سپاه پاسداران در کنترل امنیت داخلی دارد، آیا فکر می‌کنید در صورت یک حمله احتمالی، برنامه‌ای هم برای مهار انتقاد یا مخالفت‌ها در داخل صورت بگیرد؟

به هرحال این آمادگی در مقابل حمله دشمن، معمولاً در سه بعد بحث می‌شود. بعد فرامنطقه‌ای، بعد مرزی و بعد داخلی. بعد فرامنطقه‌ای یعنی این‌که ما به دشمن در هر جا ممکن است، لطمه بزنیم.

بعد مرزی هم آن‌جا‌ست که نیروها در داخل مرزها با دشمن درگیر می‌شوند و یکی هم بعد داخلی است. طبیعتاً این اشاره بارها بیان شده که در صورتی‌که ما بخواهیم در معرض خطر باشیم، یکی از اولین کارهایی که باید انجام بدهیم این است که ستون پنجم دشمن را در داخل مهار و کنترل کنیم و نگرانی وقوع این مسأله، بارها از سوی فعالین حقوق بشر ایرانی گفته شده است. این‌که اصولاً دورنمای تهدید نظامی، باعث بسته شدن هر چه بیشتر فضا در داخل خواهد شد.