«توقف چندماهه غنی‌سازی به نفع ایران است»

حسین علوی

هشدار و نگرانی نسبت به حملات هوایی احتمالی اسراییل به تاسیسات اتمی ایران در رسانه‌ها و محافل سیاسی جهان بالا گرفته است. گفته می‌شود مانورهای تمرینی نیروی هوایی اسراییل در اوایل ماه میلادی جاری بر فراز دریای مدیترانه برای تدارک چنین حملاتی بوده است.

در این باره با دکتر رسول نفیسی، استاد دانشگاه و تحلیل‌گر مسایل ایران مقیم واشنگتن گفت‌وگو کردم. ابتدا در مورد میزان جدی بودن این احتمال و بازتاب آن در محافل و رسانه‌های آمریکا پرسیدم؟

یکی از موضوعات بسیار جالبی که دیروز اتفاق افتاد، این بود که از آقای مک لمن، سخنگوی سابق دولت بوش که راجع به کتاب بسیار انتقادآمیز درباره دولت بوش نوشته و اولین کسی است که به این شکل دولت را زیر سوال می‌برد، در مجلس نمایندگان دعوت شد که شهادت بدهد.

مسأله‌ای که بسیار مهم است و ممکن است کسی توجه نکرده باشد، این است که این کتاب و هم این شهادت‌خواهی در زمانی اتفاق می‌افتد - خود آقای مک لمن به آن اشاره کرد - که مثل آن جریان اطلاعیه اطلاعاتی است که چند ماه پیش منتشر شد و برای بستن دست گروه جنگ‌طلب کاخ سفید بود. این شهادت‌خواهی و صحبت‌ها که در مجلس شد، دوباره یک کوشش جدیدی از طرف افراد میانه‌تر بود که به نحوی در این ماه‌های آخر دست دولت بوش را ببندند که راسا به ایران حمله‌ نکند.

بنابراین جو آمریکا کلا در مورد حمله به ایران بسیار منفی است و من تصور می‌کنم در داخل خود دولت و ارتش هم چنین باشد. چنان‌چه می‌دانیم که ارتش آمریکا به طور نیمه آشکار با نیاز آقای دیک چنی که خواستار حمله به ایران است، بارها مقابله کرده. وزیر خارجه به‌ طور مشخص با چنین جریانی مخالف بوده و هست.

با توجه به تمام صحبت‌هایی که در تمام مجالس مختلف می‌شود، یک چیز مشخص است و آن این است که احتمال حمله به ایران را الان چندان بالا نمی‌بینند.

دلیل این‌ که احتمال چنین حمله‌ای را بالا نمی‌دانند، چیست؟

دلایل مشخص و آشکار. یکی این که وضعیتی که الان نفت به خودش گرفته است. اگر به ایران یک حمله شود، وضعیت این کشور بسیار بدتر خواهد شد و کشورهای صنعتی را دچار مشکل خواهد کرد. چون عکس‌العمل ایران اصلا معلوم نیست که چه خواهد بود و این مساله در درجه اول روی وضعیت نفت اثر می‌گذارد.

دوم آن که دولت ایران نیروهای نامنظم دارد، یعنی گروه‌هایی که در داخل کشورهای مختلف دارد و گویا این تعداد به سی هزار نفر می‌رسد؛ در لبنان، عراق و افغانستان. این گروه‌ها تحت فرمان ایران هستند و به راحتی به دستور ایران حاضرند کارهای مختلفی علیه منافع آمریکا بکنند. کما این که آقای خامنه‌ای هم اشاره کرد به این موضوع که در هرجای دنیا ما منافع آمریکا را به خطر می‌اندازیم.

سوم این که با حمله نظامی به ایران به کلی آینده منطقه از کنترل خارج می‌شود. البته من همیشه نظرم این بوده که برخورد با ایران پنجاه پنجاه است و دولت‌مردان ایرانی زیاد ریسک می‌کنند و هیچ توجهی نمی‌کنند به این اخطارها...

بسته پیشنهادی کشورهای ۱+۵، یعنی آخرین بسته پیشنهادی آنها در برخی محافل سیاسی به عنوان اتمام حجت با ایران مطرح شده است. آیا پاسخی که تاکنون ایران به این بسته داده، یعنی این مساله که هنوز رد نکرده ولی هنوز هم پاسخ روشنی نداده است، می‌تواند از جانب ایران یک برخورد مناسب و بازدارنده نسبت به حمله نظامی به ایران بوده باشد؟

آن چیزی که مشخص است این است که این بسته پیشنهادی هیچ نوع امتیازی بر بسته پیشین ندارد. بنابراین این سوال را ایجاد می‌کند که چرا چنین بسته‌ای اصلا پیشنهاد شده و آیا واقعا منظور این نبوده که نشان بدهند ایران دائما هر نوع پیشنهادی را رد می‌کند یا ایران را در انظار بین‌المللی یک کشور بی‌قانون و متجاوز نشان بدهند.

ولی در مورد این بسته، ایران به موضوعی اشاره کرده که در موقع لازم جواب می‌دهد. ما به طور معمول می‌دانیم که جواب این است که ما تغلیظ اورانیوم را متوقف نخواهیم کرد، ولی حاضریم در همه موارد دیگر چون کنسرسیوم و ایجاد همه نوع گارانتی و تضمین که دولت ایران بمب اتمی نمی‌سازد، مذاکره کنیم. بنابراین کاملا قابل پیش‌بینی است که این بسته هم مثل بسته‌های پیشین به جایی نخواهد رسید.

ولی آقای نفیسی، گفته می‌شود که در بسته پیشنهادی در این مرحله جدید، توقف غنی‌سازی اورانیوم در طول و در فاصله مذاکرات فقط مطرح شده است. آیا پذیرش این مسأله از طرف ایران می‌تواند تاثیر متفاوتی داشته باشد؟

تا آنجا که من اطلاع دارم، ایران گفته است حتی اگر بگویند دو روز برنامه هسته‌ای را متوقف کنید، این برنامه را متوقف نخواهیم کرد. ولی اگر ایران انعطاف نشان می‌داد، مثل دولت آقای خاتمی که گفت ما در طول مذاکرات این جریان را قطع می‌کنیم، به طور قطع به یقین یک آب سردی بر این وضعیت هیجانی امروز می‌ریخت.

ولی همان‌طور که عرض کردم به لحاظ این که دولت ایران بر این اساس استراتژی خودش را عنوان کرده که حمله به ایران غیرممکن است، بنابراین تصور من این است که این‌ها این انعطاف را هم نشان نخواهند داد. هر چند همان‌طور که گفتم یک توقف چند ماهه به خصوص در این دوره حاد انتخاباتی بسیار به نفع ایران است.