حضور پررنگ سینمای ایران در جشنواره گوتنبرگ سوئد

مهدی عبدالله‌زاده

بزرگترین جشنواره سینمایی کشورهای اسکاندیناوی، در سی و یکمین دوره خود میزبان چهار فیلم بلند از سینمای ایران است.

پوستر اولین سال جشنواره در سال ۱۹۷۹

در فستیوال بین‌المللی فیلم گوتنبرگ که از بیست و پنجم ژانویه آغاز شده و تا چهارم فوریه ادامه خواهد یافت، "ده به علاوه چهار" ساخته مانیا اکبری و "روایت‌های نا‌‌تمام" به کارگردانی پوریا آذربایجانی در بخش سینمای پنج قاره به نمایش در می‌آید. "حافظ" آخرین ساخته ابوالفضل جلیلی که نخستین بار در جشنواره رم به نمایش در آمد، نیز در بخش برگزیده فستیوال‌ها به روی پرده می‌رود. همچنین "بودا از شرم فرو ریخت" اولین اثر بلند سینمایی حنا مخملباف که پیش از این جایزه ویژه هیات داوران جشنواره سن سباستین را کسب کرده بود در بخش فیلمسازان فیلم‌های نخست حضور دارد. بدین ترتیب علیرغم حضور نداشتن فردی و شخصی فیلمسازان ایرانی در گوتنبرگ آثار سینمای ایران حضوری پررنگ و جدی دارد.

شهریار لطیف‌زاده، فیلمساز ۲۹ساله متولد اصفهان و مقیم سوئد که در مدرسه فیلمسازی گوتنبرگ درس خوانده با فیلم کوتاه "جدال دوستانه" در بخش خارج از مسابقه شرکت دارد‌. داستان فیلم الهام گرفته از "مرد تاس‌باز" اثر لوک راینهارت است. فیلم او به سبب رویکردی که به مقوله الحاد در جامعه مدرن دارد، از جمله آثار قابل توجه این دوره به شمار می‌آید.

فیلمِ «‌من به پادشاه انگلستان خدمت کردم»

پروین یزدانی، جوان۲۱ساله متولد شیراز که در سوئد اقامت دارد، احتمالاً پس از حنا مخملباف جوان‌ترین کارگردان حاضر در جشنواره است. او با فیلم "‌اگر جهنم وجود داشته باشد در آن خواهم سوخت" یک موزیکال ۱۵دقیقه‌ای در تراموا های شهر گوتنبرگ ساخته که به ناگفتنی‌های خجالت‌بار زندگی خصوصی‌۳‌ نفر می‌پردازد. یکی از ویژگی‌های قابل توجه این فیلم جسورانه، حضور منصور تهرانی ترانه‌سرا و فیلمساز معروف ایرانی و سازنده ترانه یار دبستانی من، به عنوان بازیگر است.

شراره اسفندیاری نیز به عنوان بازیگر ایرانی یک فیلم ۲۴۰‌دقیقه‌ای سوئدی، میهمان جشنواره است. این فیلم که "شاه کشی" نام دارد، روند تقسیم قدرت در میان ماموران رده بالای دولت سوئد و رابطه قدرت و خشونت را به نقد می‌کشد.

هو شیاو شین، کارگردان تایوانی

فیلم‌های حاضر در بخش رقابتی کارگردانان اول، شانس تصاحب جایزه اینگمار برگمن را دارند. این جایزه معتبر بین‌المللی به کارگردانی اهدا می‌شود که در نخستین اثر بلند سینمایی‌اش با رویکردی تجربی به درونمایه‌ای اگزیستانسیالیستی پرداخته باشد.

مرور کامل آثار اینگمار برگمن از بخشهای جذاب جشنواره امسال است که در پی درگذشت او در تابستان گذشته، ترتیب یافته است. این بخش بیش از دو هفته قبل از شروع رسمی جشنواره با نمایش‌۵۱‌ اثر آغاز شده و تا آخرین روز جشنواره ادامه دارد.

فیلمِ «پایانی پیش رو نیست» ساخته‌ی چارلز فرگوسن

امسال به بهانه حضور موفقیت آمیز کارگردانان یا فیلم‌های مرتبط با نیومکزیکو در اسکار ۲۰۰۷ همچون گیلرمو دل تورو ، آلفونسو کوارون، بابل و هزارتوی پن، بخشی با عنوان "فوکوس: نیومکزیکو" ترتیب داده شده که به نمایش‌۱۲‌فیلم برگزیده اختصاص دارد. "فراموش شدگان" از ساخته‌های لوییس بونوئل، فیلمساز فقید اسپانیایی، قدیمی‌ترین و مهمترین انتخاب جشنواره در این بخش است.

"پس از یازده سپتامبر" بخش کوچک و تازه‌ای در دوره حاضر است که گزیده‌ای از فیلم‌های مرتبط با این واقعه را به نمایش می‌گذارد. "نبرد حدیثه" نیک برومفیلد که از برندگان جایزه در جشنواره سن سباستین بود راوی داستانی در بطن جنگ عراق است. "بازگردانی" ساخته گاوین هود فیلمساز اهل آفریقای جنوبی به ماجرای زندان‌های مخفی آمریکا می‌پردازد و "پایانی پیش رو نیست" اثر چارلز فرگوسن تنها مستند این بخش، ناکامی‌ها، فساد‌ها و ناکارآمدی‌های پس از اشغال عراق را به تصویر می‌کشد.

فیلمِ «بازگردانی» ساخته‌ی گاوین هود

"اساتید سینما" عنوان بخشی است که به نمایش آخرین ساخته‌های فیلمسازان صاحب‌نام دنیا اختصاص دارد. ارمانو اولمی، وین ونگ، ورنر هرتزوگ و هو شیاو شین از جمله کارگردانانی هستند که آثارشان در این بخش حضور دارد. روز ۲۹ ژانویه، هو شیاو شین، کارگردان شهیر تایوانی پس از نمایش فیلم "پرواز بالون قرمز" در سالن سینمای اصلی فستیوال و در حاشیه یک سمینار آموزشی ورک‌شاپ یک‌روزه برپا کرد و مسائلی چون جایگاه فیلمنامه و ارتباط آن با تجربیات شخصی را مورد بررسی قرارداد. او و عباس کیارستمی از تجلیلگران پرو پا قرص یکدیگرند. هر دو به عنوان سینماگران صاحب سبک با برگزاری دوره‌های آموزشی به تبیین دیدگاه و روش شخصی خود می‌پردازند و هر دو از محبوب‌ها، مکشوف‌ها و قدر دیده‌های جشنواره کن هستند. البته هو شیاو شین در پی شش بار نامزدی نخل طلا هنوز از کسب این جایزه مهم باز مانده است.

سی و یکمین جشنواره بین‌المللی فیلم گوتنبرگ، چهارم فوریه با نمایش فیلم "‌من به پادشاه انگلستان خدمت کردم" به کار خود پایان می‌دهد.