«جنگ بر سر منافع استراتژیک روسیه، در گرجستان»

حسین علوی

بنابر گزارش‌ها اگرچه گرجستان اعلام داشته که نیروهای نظامی خود را از منطقه‌ی درگیری با ارتش روسیه در اوستیای جنوبی خارج ساخته، اما خطر آغاز مجدد درگیری‌ها و حتی گسترش آن هنوز وجود دارد.

ذوالفقار اسماعیلیان، روزنامه‌نگار در مسکو در این‌باره به رادیو زمانه می‌گوید:

در حال حاضر درگیری‌ها هم البته ادامه دارد، هم در خود شهر و هم در اطراف آن. نیروهای گرجستان هم تا آن حدی که قبل از درگیری‌ها داشتند، عقب‌نشینی کردند.

در حال حاضر تا جایی که من می‌دانم چند ساعتی آتش بس اعلام کردند برای باز کردن راه برای مهاجرانی که از این منطقه می‌خواهند بیرون شوند. البته آتش بس از سوی روسیه بوده، ولی در هرجا و در اطراف شهر البته درگیری‌های کوچکی وجود دارند.

گذشته از این، در حال حاضر نیروهای روسی زیادی با خودروهای جنگی و سخت‌افزارهای سنگین مثل تانک به این‌جا وارد شدند و به این خاطر هم به گفته کارشناسان این‌ها موقعیت خودشان را دارند عوض می‌کنند و شاید برای درگیری تازه آماده می‌شوند.

چقدر خطر گسترش این درگیری‌ها به سراسر منطقه‌ی قفقاز وجود دارد؟ چون به‌جز نیروهای گرجستان و روسیه، نیروهای نظامی آبخاز و هم‌چنین جمهوری اکراین در این زمینه هشدارهایی دادند؟

البته در آینده ممکن است این درگیری‌ها گسترش پیدا بکند، به خاطر آن‌که همان‌طوری که شما گفتید، منطقه‌ی مختار آبخاز و اوستیای جنوبی، این‌ها اصلاً ارتش ندارند.

البته بخشی از ارتش روسیه در آن‌جا هست که جنگ‌افزارهایی در اختیار دارند. قسمت‌هایی از ارتش روسیه هستند.

گذشته از این روسیه در آن‌جا به همراه کشورهای دیگر، نیروهای حافظ صلح هم دارد. ولی آن‌ها نباید وارد درگیری‌ها شوند چون وظیفه‌ی آن‌ها برقراری صلح در این منطقه است.

البته هیچ‌کس نمی‌تواند بگوید که این جنگ ادامه پیدا نمی‌کند، به خاطر این‌که شاید این درگیری‌ها در آینده در آبخاز هم دامن زده بشود. مثلاً اگر آبخازی‌ها بیایند به کمک اوستیای جنوبی، شاید گرجستان به آبخاز هم حمله‌ی نظامی بکند. ولی البته این‌جا همه‌ی حرف، سر نیروهای روسیه است، چون آن‌ها در آن‌جا تصمیم می‌گیرند و نه آبخاز و نه اوستیای جنوبی.

دلایل بالا گرفتن این درگیری‌ها در حال حاضر چقدرش محلی و منطقه‌ای، یعنی مربوط به خود منطقه‌ی قفقاز است، و چقدر از آن مربوط به رقابت‌های بین‌المللی به‌ویژه بین آمریکا و روسیه‌؟

پس از فروپاشی شوروی، این تنش‌ها بین دولت مرکزی گرجستان و این استان‌های مختار شروع شده بود و البته در این میان حکومت روسیه هم بود و در طول ده سال اخیر همیشه مقامات گرجستان ادعا می‌کردند که روسیه از این نیروهای جدایی‌طلب در آبخاز و در اوستیای جنوبی حمایت می‌کند و روسیه هم این را پنهان نمی‌داشت.

‌به خاطر آن‌که ده سال پیش روسیه شروع کرد به دادن شهروندی به ساکنان اوستیای جنوبی و استان آبخاز؛ و در حال حاضر نود درصد ساکنان این دو منطقه شهروندان روسیه هستند.

از این لحاظ، این درگیری‌ها بیشتر یک انگیزه‌ی ژئوپولیتیکی دارند به خاطر این‌که روسیه ‌به خاطر آن حمله کرده که گرجستان تلاش داشت، به ناتو بپیوندد‌.

از طرف دیگر وقتی که میخاییل ساکاشویلی در گرجستان به قدرت رسید، اعلام کرد که اموالی را که مردم روس در این دو منطقه خریدند، باز‌پس خواهد گرفت و گفت که این‌ها غیر‌قانونی هستند، چرا که با دولت مرکزی گرجستان در این‌باره توافقی حاصل نشده.

اصلاً دلیل پافشاری‌ها و پشتیبانی روسیه از جدایی‌طلبی این دو منطقه، بر سر همین منافع اقتصادی، سرمایه‌داران روس و به خصوص مقامات روسیه در این دو منطقه است.

گرجستان همیشه در مورد انتقال گاز و نیروی برق، این مشکلات را داشت و به همین دلیل اختلافات‌شان در این دو منطقه، بیشتر و بیشتر می‌شد.

روسیه به هیچ‌وجه نمی‌خواهد که گرجستان به ناتو بپیوندد و نیروهای ناتو در گرجستان مستقر باشند. روسیه در گرجستان یعنی در قلمرو این کشور، از حقوق شهروندان خودش دفاع می‌کند که این هم مورد اختلاف است.

روسیه می‌گوید که بیش از نود درصد اهالی اوستیا، تابع روسیه هستند. آیا این به معنای آن است که این شهروندان روس هستند و یا این‌که فقط گذرنامه روسی برای آن‌ها صادر شده است؟

نه، این‌ها روس نیستند. همه‌ی این‌ها ساکنان همین منطقه اوستیا هستند چون که شمال اوستیا یکی از جمهوری‌های مختار روسیه بود، ولی قسمت جنوب، در زمان شوروی به گرجستان مربوط می‌شد.

این‌ها همه‌شان اوستین هستند و همان‌طور که قبل گفتم، این اوستین‌ها شهروندی روسیه را گرفتند، به خاطر آن‌که روسیه بتواند در آن‌جا منابع اقتصادی و سیاسی و ژئوپولیتیکی خودش را دفاع کند و از دست ندهد.