زنان

بیاد ندا گل پرپرشده ما

فروغ .ن. تمیمی:شب سنگینی است. خاطره و واقعیت در هم آمیخته و سالهای دور تداعی می شود. ده سال پیش را بیاد می آورم که در لاهه برای اعتراض به قتل فروهر ها ، مختاری و پوینده راه پیمایی کردیم. بعد با شمع های روشن راه رفته را باز می گردیم. آیا امشب می توان خوابید؟ثریا به ندا فکر کی کند و می گوید چشمان باز و صورت پر خون ندا تمام ذهنش را گرفته است. گناه ندا و تمام آنانی که امروز به خاک افتادند چه بود؟

تظاهرات و همبستگی با اعتراضات مردم ایران

فروغ تمیمی:خبر دستگیری‌ها می‌رسد، خبر سرکوب تظاهرات، فیلم کشتن یک دختر دانشجو در ایران. همه‌ی اینها طبیعتا آدمهایی را که در این کنفرانس بودند متاثر کرد. آرامش و روند عادی کنفرانس امکان نداشت و بعد از کنفرانس بچه‌ها تشخیص دادند با شمعی در دست حداقل در خیابانهای شهر راه بیفتند. یک حرکت مشترک انجام بدهند. با خواندن حداقل سرود هم همبستگی‌شان را اعلام کنند هم دردشان را اینجا مشترک باهم تقسیم کنند

بیست سال در متن تجربه های تئوری و عملی زنان

شیرین فامیلی:به رغم اين که کنفرانس «بنياد پژوهش های زنان» توانست به موضوعاتی که در برنامه اعلام کرده بود بپردازد، وقايع و تحولات اخير ايران فضای کنفرانس را تا حد زيادی تغيير داد و به گفته رضوان مقدم، فعال جنبش زنان که دراين کنفرانس حضور داشت به ويژه شنبه شب فضايی توأم با خشم و درد بر کنفرانس حاکم شد.

همگرایی؛ طرح مطالبات زنان یا فعالیتی سیاسی؟

شیرین فامیلی: در آستانه انتخابات ریاست جمهوری، بخشی از فعالان جنبش زنان که در عرصه‌های گوناگون صنفی و اجتماعی فعالیت دارند، با انتشار بیانیه‌ای تحت عنوان «همگرایی جنبش زنان برای طرح مطالبات در انتخابات» ائتلافی را اعلام کردند. در اولین واکنش‌ها پروین اردلان، از اولین اعضای کمپین یک میلیون امضا، در مطلبی تحت عنوان «به نام همگرایی، به جای کمپین» با اشاره به برخی مطالبی که فعالان همگرایی درمورد رابطه کمپین یک میلیون امضا با همگرایی جنبش زنان مطرح کرده اند، به نقد همگرایی پرداخت. در همین رابطه و پیرامون این همگرایی با پروین اردلان و محبوبه عباسقلی‌زاده، از امضا کنندگان بیانیه همگرایی گفت و گو کرده‌ام.

بهبهانی: مطرح کردن خواسته‌ها، به هيچ عنوان بد نیست

شیرین فامیلی: سيمين بهبهانی، در واکنش به انتقادها و بحث‌هايی که در روزهای اخير درباره «همگرايی جنبش زنان» برای طرح مطالبات در انتخابات مطرح می‌شود، در نامه‌ای سرگشاده خطاب به فعالان جنبش زنان نوشته است: «‌دخترانم، خواهرانم چه شد که در چشمانتان ترديد می‌بينم و در کلامتان گله می‌شنوم؟» خانم بهبهانی در گفت و گو با زمانه می‌گوید: ‌‌«من در اين همگرايی هيچ موضوع بدی نمی‌بينم، مطرح کردن خواسته‌ها را به هيچ عنوان بد نمی‌دانم و با خوش‌بينی به آن نگاه می‌کنم. ما هميشه بايد خواسته‌های خود را مطرح کنيم.»

«جنبش زنان، مطالبات زنان را در انتخابات عمومی کرد»

مریم محمدی: فاطمه‏ حقیقت‏جو از نمایندگان بسیار فعال و معترض مجلس ششم بود که روزنامه‏های جناح راست، معمولاً حملاتی را علیه وی داشتند. حقیقت‏جو پیرامون نقش ویژه‏ی زنان در انتخابات ریاست جمهوری در گفت و گو با زمانه می‌گوید: «در این انتخابات بحث زنان، نسبت به تمامی انتخابات پیشین، شکل جدی‏تری پیدا کرده و تبدیل به مطالبه‏ای عمومی‏تر شده است. بخش عمده‏ی این نوع برخوردها، برگرفته از تجارب شخصی افراد است. وقتی تجارب افراد عوض می‏شود، باورها هم تغییر می‏کند و اگر به سه جزء نگرش نگاه کنیم، همین را به ما نشان می‏دهد. همین که مدیران زن آمدند و قابلیت خود را نشان دادند، در عمل، تجربه‏ی این آقایان عوض خواهد شد.»

تظاهرات زنان افغانستان، علیه قانون احوال شخصیه

لینا آریا: شماری از نهادهای حمایت کننده حقوق بشر و حقوق زنان، در اعتراض به قانون احوال شخصیه اهل تشیع دست به تظاهرات زدند. این زنان برخی از ماده‌های این قانون را مغایر با کرامت انسانی دانستند و خواستار تعدیل آن گردیدند. قانون احوال شخصیه اهل تشیع که چندی پیش از سوی پارلمان تصویب و از سوی حامد کرزی، رئیس جمهوری افغانستان، توشیح گردید. به صورت گسترده‌ای مورد انتقاد نهاد‌های حقوق بشری و روشنفکران در داخل و خارج از افغانستان قرار گرفت. در این تظاهرات مخالفین و موافقین این قانون در مقابل یکدیگر قرار گرفتند و در برابر همدیگر شعار می‌دادند.

«ترویج فرهنگ برابری، بزرگ‏ترین موفقیت کمپین»

مریم محمدی: روز سه‏شنبه، یک بار دیگر زنان ایرانی و فعالیت‏هایشان در جامعه‏ی جهانی مطرح شد. جایزه‏ی سراسری حقوق زنان، به «کمپین یک میلیون امضا» در ایران و زنان فعال در آن تعلق گرفت. خدیجه‏ مقدم در این باره در گفت و گو با زمانه می‌گوید: «بزرگ‏ترین موفقیت کمپین، عمومی شدن آگاهی به قوانین تبعیض‏آمیز علیه زنان است. قبل از کمپین، اطرافیان خود ما هم باورشان نمی‏شد که این همه قوانین تبعیض‏آمیز علیه زنان وجود دارد. ولی اکنون، به حدی عمومی شده که همه می‏دانند قوانین ما تبعیض‏آمیز است.»

روز زن در تاجیکستان

رسول شادان: اکثر زنان در تاجیکستان هدیه گرفتن گل را دوست دارند. چون تاجیکستان کشوری سرسبز است. فکر می‌کنم که تاجیکستان خیلی در بهار زیبا می‌شود و عید زنان در بهار که سرسبز و پرگل است زیباتر می‌شود. شخصاً هم گرفتن گل در هشتم مارس را خیلی دوست دارم. تقدیم کردن گل به زنان در روز هشتم مارس، رسم زمان شوروی بود که همچنان در کشورهای تابع شوروی رعایت می‌شود. این روز در تاریخ بیش از ۸۰ ساله‌ی اتحاد شوروی رسوم خود را پیدا کرده است. چرا که امروز در زمان شوروی همانند عیدی دولتی تجلیل می‌شد.

«فضای نامناسب استادیوم برای خانم‌ها، کلیشه است»

لیدا حسینی‌نژاد: عصر چهارشنبه‌ی گذشته بازی فوتبال ایران و کره‌ی جنوبی در چارچوب مرحله‌ی مقدماتی جام جهانی سال ۲۰۱۰ در استادیوم آزادی برگزار شد که چهار تن از «روسری سفیدان» هم بین تماشاچیان حضور داشتند. رادیو زمانه هم همان روز هنگام بازی با یکی از آن‌ها گفت‌ و گویی داشت. این گفت ‌و گو با واکنش تعدادی از مخاطبان زمانه مواجه شده است. یک بار دیگر به سراغ این «روسری سفید» رفتم تا به کامنت‌ها و سوالاتی که برای مخاطبان ایجاد شده جواب بدهد و برای ما بیشتر در مورد آن روز توضیح بدهد.

«با سکوت، شریک جرم می‌شوم»

قنطره/ ترجمه‌ی نینا وباب: سیرن اتس در خانواده‌ای ترک به دنیا آمد و در سن شش سالگی از استانبول به برلین رفت. او اکنون نویسنده و حقوقدانی موفق است، و سال‌های زیادی برای حقوق زنان فعالیت کرده و حتی سوء‌قصد به جانش، تهدید‌های فیزیکی مداوم او را از بیان نظراتش در جامعه بازنداشته است. او می‌گوید: «‌در دوره‌ی کاری‌ام، با زنانی آشنا شده‌ام که ۱۸ سالگی را هم رد کرده‌اند، اما هنوز در خانه و با خانواده‌شان زندگی می‌کنند، به یک دلیل ساده، چون مسلمان هستند.»

سوسن طهماسبی: ممنوع الخروج نبودم

یکشنبه پنجم آبان، ماموران امنیتی در فرودگاه امام خمینی تهران، از سفر سوسن طهماسبی، فعال حقوق زنان، به امریکا جلوگیری کردند. خانم طهماسبی که از فعالان مدنی ایران و عضو کارزار یک میلیون امضاست به زمانه گفت من ممنوع‏الخروج نبودم و آن‏ها هیچ حکمی مبنی بر متوقف کردن من نداشتند ولی نهایتا گذرنامه ام را دادم. آن‏ها به من یک برگه دادند که تا سه روز آینده باید خودم را برای پی‏گیری گذرنامه ام به وزارت اطلاعات معرفی کنم.

«مشارکت ۵۰ درصدی زنان، مشکلات‌شان را حل نمی‌کند»

محمد تاج‌دولتی: «سازمان بین‌المللی آموزش و همکاری زنان» از سازمان‌های بین‌المللی فعال در زمینه‌ی مسایل آموزشی و حقوق زنان است. بنیانگذار و رییس این سازمان بین‌المللی یک زن ایرانی است. مهناز افخمی، وزیر مشاور در امور زنان در سال‌های پیش از انقلاب، پس از کنفرانس بین‌المللی زنان در پکن در سال ۱۹۹۵ به اتفاق گروهی دیگر از زنان کشورهای مسلمان اقدامات اولیه برای تشکیل‌ این سازمان را آغاز کردند. با مهناز افخمی در‌باره‌ی فعالیت‌های این سازمان گفت و گو کردم.

لایحه خانواده، توهین به کرامت انسانی زن ایرانی

لوا زند: الهه امانی استاد دانشگاه ایالتی کالیفرنیا و فعال حقوق بشر است. وی صاحب کرسی استادی در زمینه‌های جنش جهانی زنان و همین طور زنان در چشم‌اندازی چند فرهنگی در رشته‌ مطالعات زنان است. او که همراه با دیگر کنش‌گران ایرانی در راستای رفع نابرابری‌های زنان ایران فعالیت می‌کند، با رادیو زمانه در مورد لایحه خانواده که قرار است به زودی در صحن مجلس مطرح شود، صحبت کرده است.

شیرین عبادی: با کشتن من هم این لایحه تصویب نمی‌شود

مریم محمدی: لایحه «حمایت از خانواده» در دستور کار این هفته مجلس قرار گرفته است. در پی تهدید خانم شیرین عبادی به تحصن در برابر مجلس در اعتراض به این لایحه، ایرنا وی و خانواده‌اش را متهم به بهایی شدن کرد. وی در گفت و گو با رادیو زمانه می‌گوید: «خوشبختانه تعداد زیادی از زنان، حتی زنان سنتی و بنیادگرا با این لایحه اعلام مخالفت کرده‌اند. بنابراین فرض کنیم فردا بنده را زندانی کردند یا این‌که کشتند؛ این قدر خوشبختانه زنان ایران، آگاه و تعدادشان زیاد است که اجازه نمی‌دهند این لایحه تصویب شود.»

مادران خاوران، زنان برگزیده سال

صنم دولتشاهی: نوزدهمین کنفرانس بنیاد پژوهش‌های زنان، یک زن سال نداشت. امسال، هزاران زن برگزیده شدند؛ هزاران مادر، مادران خاوران. برنامه زن سال کنفرانس بنیاد پژوهش‌های زنان، جمعه ۴ جولای با نمایش فیلمی از روایت‌های برخی از مادران خاوران از آن‌چه در دهه شصت و خصوصاً کشتار سال شصت و هشت رخ داد، شروع شد. این ‌فیلم مستند، دربرگیرنده روایت‌های «مادر ریاحی» و «مادر لطفی» از تلاش‌های مادران کشته‌شدگان دهه شصت، برای به رسمیت شناخته شدن گورستان خاوران و تلاش‌های این مادران ‌در راه عدالت‌خواهی برای فرزندانشان بود.

شیرین عبادی: «اکثریت هم حق ندارد به زنان ظلم کند»

لوا زند: روز یکشنبه، چهارم می، شهر سن خوزه و جمعیت ایرانی دفاع از حقوق بشر این شهر میزبان نشستی با شیرین عبادی بود. در این نشست عبادی گفت: «‌هیچ اکثریت به قدرت رسیده‌ای حق ندارد به نیمی از افراد جامعه بر اساس جنسیت ظلم کند. هیچ اکثریت به قدرت رسیده‌ای حق ندارد به بهانه ایدئولوژی، مانع از ابراز عقیده دیگری شود و هیچ اکثریت به قدرت رسیده‌ای حق ندارد آزادی‌های فردی افراد جامعه را محدود کند.»

زنانی که در تاریکی گام برمی‌دارند

کریستین ساینس مانیتور \ برگردان‌: علی آخوندان: بانوانی پیچیده در چادرهای عربی سیاه و روسری یک به یک به زمین بسکتبال جده وارد می‌شوند. آن‌ها تیم «جده یونایتد» هستند که به هر زحمتی که هست می‌خواهند ورزش کنند. طولی نمی‌کشد چادرشان را با یونیفرم‌های ورزشی عوض می‌کنند. یونیفورم‌هایی کاملاً پوشیده با شلوارهای سفید و لباس‌هایی که روی آن اسم‌شان با حروف قرمز نوشته شده است. فرصت را غنیمت می‌شمارند. ذوق‌زده شوت می‌زنند؛ پاس می‌دهند و سه‌گام می‌روند.

اتهام: سیاه‌نمایی، رنگ چادرهای زنان ایرانی

لیلا موری: سیاه‌نمایی وضعیت زنان در اصل انتشار گزارش‌ها و داستان‌های زندگی هر روزه زنان ایرانی بود. آن‌چه «سیاه‌نمایی» نامیده شد، در اصل نمایاندن سیا‌هی‌های موجود در وضعیت زنان ایران بود. شهلا شرکت، هر روز بی‌صبرانه منتظر روزی است که باز هم مجله زنان را روی دکه روزنامه‌فروشی‌ها ببیند. او می‌گوید می‌خواستند مجله را ببندند؛ این‌ها فقط بها‌نه آن‌ها بود.

فشار دولت احمدی نژاد به جنبش زنان هویت داد

دکتر معصومه طرفه، پژوهشگر دانشکده مطالعات مشرق زمین و آفریقای دانشگاه لندن اخیراً درمورد جنبش زنان ایرانی در دوران ریاست جمهوری احمدی نژاد، پژوهشی انجام داده و به مرور گروه‌های فعال در جنبش زنان ایران پرداخته است. معصومه طرفه معتقد است فشارهای وارد شده بر جنبش زنان در طول دوران ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد به این جنبش هویت بخشیده است.