ایران

سخنان خاتمی، یک تعارف سیاسی یا تصمیمی نهایی؟

مریم محمدی: در مراسم انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه‌های تهران و علوم پزشکی، آقای خاتمی در مورد احتمال کاندیداتوری خود گفتند شاید مناسب‌تر باشد فرد دیگری از اصلاح‌طلبان که حساسیت کمتری روی او وجود دارد به صحنه بیاید. ایشان این گفته را که با اعتراض هواداران وی مواجه شده بود به این ترتیب تفسیر کردند که هنوز تصمیم نهایی خود را نگرفته‌اند. در همین رابطه با آقایان علی مزروعی از حزب مشارکت‌، سید مرتضی سجادی از حزب کارگزاران سازندگی، ابراهیم یزدی، احمد زید‌آبادی، خانم مریم ثقفی از حزب اعتماد ملی و آقای علیرضا حقیقی، تحلیلگر سیاسی در کانادا گفت و گو کرده‌ام.

چه کسی گاز اشک‌آور زد؟

مریم محمدی: دیروز محمد خاتمی به دعوت انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران به این دانشگاه رفت و سخنرانی کرد. در همین رابطه، با چند تن از دانشجویان حاضر در مراسم و کسانی که در بیرون سالن بودند، گفت و گو کرده‌ام. گویا در خلال این برنامه، گاز اشک‌آور یا گاز فلفل نیز پخش شده است و طیف‌های مختلف دانشجویان حاضر در مراسم، یکدیگر را متهم به این می‌کردند که این عمل از سوی آن‌ها صورت گرفته است.

عدم تحمل منتقد یا پرهیز از فضای انتخاباتی‌؟

مریم محمدی‌: بیانیه‏‌ای به نام «دانشجویان و دانش‌‏آموختگان لیبرال دانشگاه‏‌های تهران»، خطاب به آقای خاتمی منتشر شد که خواهان اختصاص ۱۰ دقیقه وقت برای پاسخ به سوال‌‏های شفاهی آنان در جلسه‏ دانشجویان مسلمان دانشگاه‏‌های تهران بودند. مهرداد بزرگ، دانشجوی دانشگاه تهران و فعال این نهاد می‌‌گوید: «تجربه‏ نشان می‏‌دهد به دانشجویان منتقد آقای خاتمی و منتقد دوره‏ی اصلاحات، اجازه‌‏ی داشتن تریبون نمی‌‏دهند.» اما حسین نقاشی، دبیر سابق انجمن دانشجویان مسلمان دانشگاه‌‌‌های تهران معتقد است: «بعید به‏نظر می‏‌رسد بتوان آن‏‌جا سوال شفاهی مطرح کرد.»

راز تنهایی احمدی‌نژاد

مسیح علی‌نژاد: عمر دولت در سراشیب است و نفسش در همین روزهای پایانی عجیب به شماره افتاده است. مگر مجلس که این روزها باز در صدد استیضاح وزیر دیگری از کابینه احمدی‌نژاد است، کاری کند تا این دولت دمی نفس تازه کند و دریابد که ثقل زمین سیاست کجاست و این دولت در کجای زمین ایستاده است؛ ورنه روز آرام برای کابینه محال است این روزها.

«برای تقویت دولت می‌خواهیم وزیر را استیضاح کنیم»

مریم محمدی: روز سه‌شنبه مجلس، محل برگزاری همایش سی‌اُمین سال قانونگذاری و نظارت بود و هم‌چنین روز چهارشنبه قرار بود رییس‌جمهور در جلسه‌ی علنی مجلس، طرح تحول اقتصادی خود را تقدیم کند. اما آقای احمدی‌نژاد در هیچ یک از این جلسات شرکت نکردند. استیضاح وزیر جهاد کشاورزی نیز از دیگر موضوعات مطرح در این روزها است. درباره این دو موضوع با اعظم ویسمه، خبرنگار پارلمانی و قدرت‌الله علیخانی نماینده قزوین در مجلس گفت و گو کردم.

حقوق بشر؛ حوزه جنگ ایران و کانادا

نیک‌آهنگ کوثر: کانادا یکی از کشورهای موثر در پی‏گیری قطعنامه‏های متعدد سازمان ملل در حوزه‏ی حقوق بشر علیه ایران بوده است. به علاوه، روز گذشته «انجمن روزنامه‏نگاران فعال در زمینه‏ی آزادی بیان» کانادا، طی بیانیه‏ای رسمی از دولت ایران خواست تا وضعیت حسین درخشان را که مدتی است از انظار پنهان مانده، رسماً اعلام کند. حسین ماهوتی‌ها در این باره می‌گوید: «پس از قتل زهرا کاظمی، کانادایی‏ها تا حدودی به عمق فاجعه‏ای که در ایران نسبت به حقوق بشر رخ می‏دهد، حساس شدند.»

حضور سحابی: نامزد انتخاب یا نامزد رد صلاحیت؟

مریم محمدی: در حالی که هنوز هفت ماه به برگزاری انتخابات مانده است، نامزدی آقایان کروبی، قاسم شعله‏سعدی و خانم رفعت بیات قطعی شده و این روزها صحبت از کاندیداتوری آقای عزت‏الله سحابی، به عنوان کاندیدای مستقل ملی مذهبیون، در میان است. مرضیه مرتاضی لنگرودی، از اعضای شورای ملی مذهبی در تهران در گفت و گو با زمانه می‌گوید: «آقای سحابی از اقبال مردمی خیلی خوبی در ایران برخوردار است، سوابق مبارزاتی ایشان و محبوبیت بالایی که دارند، می‏تواند باعث شود عده‏ی زیادی از افراد خاموش به صحنه بیایند و شوق مبارزات انتخاباتی را بیشتر کند.»

شعله‏سعدی: «نباید از ترس مرگ، خودکشی کنیم»

مریم محمدی: در میان انبوه اخبار سیاسی، اقتصادی و حقوق بشری درباره‏ی ایران، مساله‏ی انتخابات ریاست جمهوری دوره‏ی دهم، هم‏چنان موضوع بحث و گفت‌و‏گوی محافل گوناگون سیاسی است. در جدیدترین اخبار، تمایل آقای دکتر قاسم شعله‏سعدی، استاد دانشگاه و حقوق‏دان منتقد حکومت را شنیدیم. در این مورد با ایشان و هم‏چنین آقای دکتر هوشنگ امیراحمدی که کاندیدای دوره‏ی قبل ریاست جمهوری بودند و صلاحیت‌شان تائید نشد، گفت‏وگویی انجام دادم.

عطریانفر: روند برگزاری انتخابات تغییر نمی‌کند

مریم محمدی: صادق محصولی با آرای شکننده و به شکل بی‌سابقه‌ای ضعیف، به وزارت کشور منصوب شدند. شامگاه سه‌شنبه، خبرگزاری فارس بدون ذکر جزییات یا اسامی، خبر از تشکیل کمیته‌ای برای رفع سو‌تفاهم میان دولت و مجلس داد. در این باره با دو خبرنگار پارلمانی در تهران، اعظم‌ ویسمه و کیوان‌ مهرگان، همچنین با یک عضو فراکسیون اقلیت، حشمت‌الله‌ فلاحت‌پیشه و محمد عطریانفر، معاون وزارت کشور در دولت آقای هاشمی‌رفسنجانی گفت‌وگو کردم.

«دستاوردهای نوری بیشتر از خاتمی بوده است»

مریم محمدی: پس از تجربه‏ی چهار سال ریاست جمهوری محافظه‏کاران، باز تحرکات انتخاباتی در میان دانشجویان منتقد نظام مشاهده می‏شود، تا جایی که گزینه‏های معینی را نیز برای کاندیداتوری پیشنهاد کرده‏اند. علی افشاری از دانشجویان سابق تحکیم وحدت معتقد است: «آقای نوری کارنامه‏ی سیاسی روشنی دارد که در آن مواضع رادیکال مشخصی را داشته است. به طور مشخص، هنگام دوگانگی بین خواسته‏های مردم و حاکمیت و مقاومت نظام سیاسی‌، آقای نوری نهایتاً جانب مردم را گرفت».

محمد عطریانفر: دانشجو جانشین کردان می‌شود

مریم محمدی: مساله‏ی مدرک دکترای جعلی آقای کردان، وزیر کشور آقای محمود احمدی‏نژاد، هر روز ابعاد جدیدتری می‏یابد. مسایل و شخصیت‏های جدیدی در آن مطرح می‏شوند و عرصه‏های تازه‏ای از چالش‏های سیاسی را به‏ وجود می‏آورد. آیا این حادثه می‏رود تا به یک چالش غیرقابل کنترل در جمهوری اسلامی ایران تبدیل شود؟ در مورد اهمیت این مساله با محمد عطریانفر، عضو شورای مرکزی «حزب کارگزاران سازندگی» در تهران و علیرضا حقیقی، پژوهش‏گر و تحلیل‏گر سیاسی در کانادا، گفت و گو کرده‏ام.

«به خاطر شأن مجلس، کردان رأی نمی‌آورد»

مریم محمدی: «ایرنا» خبر از ضرب و شتم مدیر کل دفتر دولت در مجلس توسط یکی از نمایندگان تهران داد. هم‏چنین سایت «الف» نوشت: «معاون حقوقی رییس جمهور که او نیز مدرکی شبیه دکترای آقای کردان دارد، به اسم کمک به مساجد، با چک‏های پنج میلیون تومانی به مجلس رفته بود تا نمایندگان ملت را بفریبد». در مورد مسایل مجلس با کاظم دلخوش، نماینده‏ی اصول‏گرای صومعه‏سرا و احسان مهرابی، خبرنگار پارلمانی در تهران که در مجلس حضور داشت، گفت و گو کرده‏ام.

«اصول‌گرایان نگرانند کردان دوباره رأی بیاورد»

مریم محمدی: مهم‌ترین نکاتی که در جلسه روز یکشنبه مجلس طرح شدند، گذشته از اعلام وصول استیضاح آقای کردان که قرار شد سه‌شنبه‌ی آینده در جلسه‌ی علنی به بحث گذاشته شود، طرح جداسازی سازمان میراث فرهنگی و گردش‌گری از نهاد ریاست جمهوری و الحاق آن به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود که مورد تصویب قرار نگرفت. در همین رابطه با خانم اعظم ویسمه، خبرنگار پارلمانی در تهران و هم‌چنین آقای مجید نصیرپور، نماینده‌ی مردم زنجان در مجلس شورای اسلامی، گفت و گو کرده‌ام.

امیر محبیان: آمدن خاتمی به نفع احمدی‌نژاد است

مریم محمدی: در استقبال از انتخابات دوره‏ی دهم ریاست جمهوری، به نظر می‏رسد در مقابل جنب و جوشی که در میان اصلاح‏طلبان موجود است، در اردوی اصول‏گرایان سکوت برقرار است. امیر محبیان، از اعضای هیات موسس حزب نواندیشان ایران اسلامی، یکی از احزاب اصول‏گرا، البته این را قبول ندارد و می‏گوید: «‌اگر من جای آقای احمدی‏نژاد بودم، شدیداً تبلیغ می‏کردم آقای خاتمی بیاید. وقتی که آقای خاتمی مقابل آقای احمدی‏نژاد قرار بگیرد، اصول‏گراها، علی‏رغم هرگونه انتقاد و اختلافی که با آقای احمدی‏نژاد داشته باشند، حول محور ایشان جمع خواهند شد و آقای احمدی‏نژاد، به دست آقای خاتمی، رقبای داخلی ‌اصول‏گرای خود را حذف خواهد کرد.»

انتخابات و علامت‌دهی

نیما نامداری: در شرایط فعلی که جامعه مدنی نوپای ایران در معرض انحلال است و حکومت، بی‌خردانه همه دریچه‌های گفت‌و‌گو و انتقال پیام را مسدود کرده، ما نباید خود را از فرصت علامت‌دهی به حکومت محروم کنیم. اگرچه احمدی‌نژاد رییس‌جمهور خواهد ماند، اما مهم است که آرای او شکسته شود و مهم‌تر آن است که اصلاح‌طلبان نامزدهایی داشته باشند که رأی دادن به آن‌ها، به منزله مخالفت با شیوه رهبری ایران تلقی شود. نباید فراموش کرد که رهبر ایران همه تخم‌مرغ‌های خود را در سبد احمدی‌نژاد گذاشته و به صراحت و روشنی از احمدی‌نژاد حمایت می‌کند.

عطریانفر: اول خاتمی، بعد کروبی

مریم محمدی: روز یکشنبه، بیست و یکم مهرماه، همان طور که پیش‌بینی می‌شد، مهدی کروبی دبیر کل حزب اعتماد ملی که قبلاً از جانب حزبش به عنوان نامزد انتخابات دوره‌ی دهم ریاست جمهوری پیشنهاد شده بود، رسماً نامزدی خود را تایید کرد و هم‌زمان در یک مصاحبه‌ی مطبوعاتی حاضر شد و نظرات خود را نسبت به مسایل مختلف اعلام کرد. به این ترتیب، حزب اعتماد ملی نخستین نامزد رسمی انتخابات ریاست جمهوری را معرفی کرده است. در این مورد با اسماعیل گرامی‌مقدم، سخنگوی این حزب و محمد عطریانفر، از شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی گفت و گو کردم.

«حمایت آقای نوری از آقای خاتمی مشروط است»

مریم محمدی: در شرایطی که بیش از هشت ماه به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری دوره‌ی دهم باقی مانده است تحرکات زودهنگام انتخاباتی همچنان پیش می‌روند. بحث بر سر کاندیداتوری آقایان کروبی، نوری و یا خاتمی همچنان ادامه دارد. روز چهارشنبه در تهران اعلام شد گروهی از هواداران کاندیداتوری آقای خاتمی به دیدار آقای نوری رفته‌اند، که خود کاندیدای پیشنهادی بخش دیگری از اصلاح‌طلبان است. در مورد این دیدار با یکی از اعضای هیات ‌دیدار کننده، آقای محمدرضا‌ جلایی‌پور گفت و گو کرده‌ام.

احمدی‌نژاد رییس‌جمهور خواهد ماند

نیما نامداری: دکتر حاتم قادری چندی پیش در مصاحبه با هفته‌نامه شهروند امروز از شیوه مواجهه گروه‌های اصلاح‌طلب با انتخابات انتقاد کرده و آن را «مناسکی شدن» انتخابات خوانده بود. به گمان من تعبیر قادری درست و به‌جا‌ست. انتخابات برای اصلاح‌طلبان به تشریفات و مناسکی تبدیل شده که از روی سنت و عادت و بی‌آن‌که به فلسفه و نتایجش بیندیشند در آن شرکت می‌کنند. انتخابات آتی ریاست جمهوری هم مشمول همین عادت شده است. اگر سناریوهای مختلف و ممکن را مرور کنیم، در می‌یابیم که ناچاریم خود را برای چهار سال دیگر ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد آماده کنیم.

نقدی بر خوشحالی احمد جنتی از بحران اقتصادی آمریکا

آصف نیک‌نام: وضعیت اقتصادی و سیاسی دنیای حاضر، به شکلی در آمده است که امواجِ رخدادهای مهم سیاسی، به سرعت به دورترین نقاطِ جهان منتقل می‌شود. پدیده‌ی جهانی شدن اقتصاد هم جهان را زنجیروار به هم پیوسته است. فراز و نشیب‌های اقتصادی به هر تقدیر تأثیرهای خود را بر سایر نقاط جهان نیز می‌گذارند. اما مجازاتی که آقای جنتی از آن حرف می‌زند، مجازاتِ چه کسی است؟ مجازاتِ دولت‌هاست؟ یا مجازات ملت‌ها؟ آقای جنتی از چه چیزی خوشحال است؟ رکودِ‌ اقتصادی، فقط رکودِ اقتصادِ آمریکا یا انگلیس نیست. موجِ رکودی اقتصادی و فراگیر در سراسر جهان است.

«زنان منافعشان را برای منافع کلان‌تر در انتخابات کنار می‌گذارند»

مریم محمدی: انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران یکی از این عرصه‌های با اهمیت است که با قانونی نوشته اما ناشفاف و تفسیر‌پذیر، شانس شرکت زنان در مبارزه‌ی انتخاباتی را تا‌کنون از آنان سلب کرده است. در این باره با خانم دکتر الهه ‌کولایی‌، استاد روابط بین‌الملل و عضو شورای مرکزی حزب مشارکت گفت و گو کرده‌ام‌. به اعتقاد کولایی «زنان در جامعه‌ی ما آموخته‌اند که همیشه منافع خودشان را برای دست‌یابی به منافع کلان‌تر کنار بگذارند.» او همچنین اعتقاد دارد که « که اصلاح‌طلبان باید با کاندیدای واحد در این انتخابات حضور پیدا کنند.»