حقوق بشر

«احساس می‏کردی، این‏جا پادگان است»

مریم خرمی در گفت‌وگو با شاهدان عینی ناآرامی‌های تهران: «کمی که گذشت، گاردی‏ها آمدند جلوتر سمت مردم و با تفنگ‏های‏شان گاز اشک‏آور به طرف مردم پرت می‏کردند. ملت هم شروع کردن به سنگ پرت کردن. یکی از شعارهایی هم که می‏دادند این بود: «ایران شده فلسطین، مردم چرا نشستین». گارد خیلی زیاد بود، اصلا احساس می‏کردی، این‏جا پادگان است.»

«با اسلحه توی سر رمضان زاده زدند»

مریم محمدی در گفت‌وگو با شهاب طباطبایی رییس ستاد جوانان حامی موسوی: «فضا دارد مقداری به سمت خشن شدن می‏رود. اتفاقا کسانی که می‏گویند فضا را آرام کنید، خودشان دارند بیشترین برخوردها و بدترین فضاسازی را انجام می‏دهند. خطر این‏جاست. یعنی ما احساس می‏کنیم اگر خود مردم دنبال مطالبه‏شان بودند و کسی کاری نداشت و این برخوردها نمی‏شد، فضای کشور بسیار آرام، معقول و منطقی داشت پیش می‏رفت.»

«دولت ایران در صدر دشمنان اینترنت است»

مریم محمدی:‌ بنیاد رولاند برگر که در زمینه‏ی حقوق بشر و ارزش‏های انسانی مرتبط با آن فعالیت می‏کند، دومین سالی است که جوایزی را به کوشندگان این راه اهدا می‏کند. روز بیست و یکم آوریل ۲۰۰۹ میلادی، این بنیاد در شهر برلین، با حضور رییس جمهور آلمان هورست کوهلر جایزه‏ی امسال را مشترکاً، به «سازمان گزارش‏گران بدون مرز» و خانم شیرین عبادی، برنده‏ی جایزه‏ی صلح نوبل سال ۲۰۰۳ میلادی، اهدا می‏کند. با خانم شیرین عبادی و آقای رضا معینی، مسئول بخش ایران سازمان گزارش‏گران بدون مرز، گفت‏ و گوهای کوتاهی کرده‌ام.

نامه سرگشاده قبادی به دنبال محکومیت رکسانا صابری

بهمن قبادی، فیلم‌ساز ایرانی به دنبال بازداشت و محکومیت رکسانا صابری، نامه سرگشاده‌‌ای منتشر کرد که نسخه‌ای از آن را در اختیار زمانه قرار داد. قبادی در بخشی از نامه‌اش نوشته است: «اگر سكوت كرده بودم به خاطر او بود، و حالا اگر حرف می‌زنم باز هم به خاطر اوست. به خاطر ركسانا صابری. نامزد، دوست و همراهم. دختری باهوش و با استعداد که برایم همیشه قابل تحسین بوده و هست. آخر چطور می‎شود کسی که گاهی می‎شد روزها از خانه بیرون نمی‎آمد مگر برای دیدنِ من، کسی که به شیوه ژاپنی‎ها صرفه‎جو بود و گاهی به سختی هزینه زندگی و کارش را مهیا می‎کرد، حالا متهم به جاسوسی شده؟»

پرونده نقض حقوق بشر در ایران به روایت شیرین عبادی

اختر قاسمی: روز دوشنبه گذشته، خانم شیرین عبادی به دعوت سازمان‌های جهانی حقوق بشر در شهر بروکسل سخنرانی کردند. او در سخنانش به مساله‌ی نقض حقوق بشر در ایران پرداخت و در ارتباط با مجازات‌های رایج در ایران گفت: «یکی دیگر از مسائلی که جامعه ایرانی از آن رنج می‌برد، مجازات‌هایی است که با ضوابط حقوق بشر همخوان نیست. مثل مجازات‌هایی از قبیل سنگسار، قطع دست دزد، به صلیب کشیدن، و از کوه پرت کردن. متاسفانه این مجازات‌ها در ایران اجرا هم می‌شود.»

«پرونده‌ دانشگاه زنجان از ابعاد مختلف بررسی نشد»

مریم محمدی: طبق اظهارات رییس دادگستری کل استان زنجان، معاون آموزشی دانشگاه به ۳۰ ضربه شلاق تعلیقی و ۳۰ ضربه شلاق تعزیری و دانشجوی دختر نیز به ۳۰ ضربه شلاق تعزیری محکوم شده است. هشت متهم دیگر این پرونده به جز یک نفرشان در بازداشت به‏سر می‏برند و این هشت نفر بنا بر شکایت دو متهم اصلی پرونده، تحت محاکمه هستند. پیرامون این موضوع با آقایان نعمت احمدی، حقوقدان، محمدعلی دادخواه، وکیل دو تن از متهمان پرونده و دکتر عبدالکریم لاهیجی، حقوقدادن و فعال حقوق بشر در پاریس گفت و ‏گو کرده‌ام.

«کانون، سال ۸۳ مجوز گرفته است»

مریم محمدی: در هفته‌‏ی گذشته، در برخی سایت‌‏های وابسته به اصول‌‏گرایان، خبری مبنی بر تأسیس «کانون دانشجویی مدافعان حقوق بشر» منتشر شد. از طرف دفتر روابط عمومی کانون هرگونه ارتباطی با چنین گروهی تکذیب شد. در همین راستا، جلسه‌‏ای که پنج‌شنبه‌ی گذشته در منزل آقای یزدی برای بزرگداشت «شصتمین سالگرد روز بین‏‌المللی حقوق بشر» تدارک شده بود، لغو شد و سایت «الف» مدعی دیدار آقای یزدی با باراک اوباما، شد. پیرامون این موارد، با خانم شیرین عبادی و دکتر ابراهیم یزدی گفت و گو کرده‌ام.

ایران، نقشی در جنگ در نوار غزه دارد؟

مریم محمدی: در خبرها بود که دولت اسرائیل با آتش‌‏بس سه ساعته در هر روز برای رساندن مواد غذایی، دارویی و سوختی به مردم غزه موافقت کرده است. این آتش‌‏بس، ساعت ۱۱ به وقت محلی آغاز شده ولی پس از دقایقی با دو حمله‏ی هوایی اسرائیل نقض گردیده است‌. در گفت و گو با کارشناسان، پیرامون جنگ غزه، به مسایلی از جمله نقش ایران در جنگ غزه، بحث حقوقی جنگ غزه و حضور اسرائیل داخل نوار غزه می‌پردازم و نگاهی به جنبه‏‌ها و مشخصات نظامی جنگ غزه می‌اندازم.

شیرین عبادی: من محافظ شخصی نمی‌خواهم

مریم محمدی: دفتر «کانون مدافعان حقوق بشر» محاصره و سپس پلمب شد. کمتر از ۱۰ روز بعد از این اقدام، بار دیگر مأموران انتظامی در دفتر وکالت خانم عبادی حاضر شده و کامپیوترهای او را که محتوی همه‏ی مدارک و پرونده‏های موکلین او نیز بود، ضبط کردند. تنها سه روز بعد از این حرکت، گروهی از جوانان تحت عنوان بسیجی در اطراف منزل خانم عبادی اجتماع کردند. سخنگوی قوه‏ی قضاییه کانون مدافعان را بدون مجوز خوانده بود و ضبط اموال دفتر خانم عبادی را نتیجه‏ی مشکلات مالیاتی او عنوان کرده بود. در مورد برخی از این ادعاها با خانم عبادی، نعمت احمدی، وکیل دادگستری گفت و گو کرده‏ام.

اعتراض هلندی‌ها به سکوت دنیا در قبال غزه

لیدا حسینی‌نژاد: در حالی که حملات اسراییل به غره، هر روز شدت می‌یابد، در نقاط مختلف جهان، به این حملات و کشتار صدها فلسطینی اعتراض کرده‌اند در هلند نیز تظاهرات و تجمع‌های متعددی برگزار شده است. روز شنبه هم تظاهرات گسترده‌ای در آمستردام هلند برگزار شد و تظاهرکنندگان با دادن شعارهایی در حمایت از غزه، خواستار بایکوت اسراییل و پایان دادن به این کشتار بودند. در این تظاهرات که حدود ده‌ هزار نفر شرکت داشتند، تظاهر کنندگان به موضع نخست وزیر هلند، وزیر امور خارجه هلند و پارلمان اروپا در مورد غزه انتقاد کردند.

«آتش‌‌بس فقط به نفع اسراییلی‌ها بود»

لیدا حسینی‌نژاد: در پی حملات اسراییل به غزه و کشته و زخمی شدن چند صد فلسطینی، یک‌شنبه شب در مرکز شهر آمستردام تجمع اعتراض‌آمیزی برگزار شد. مریم آوراغ، عضو سازمان سوسیالیست بین‌الملل در هلند و یکی از سخنرانان این تجمع در گفت و گو با زمانه می‌گوید: «این توجیه که حملات باید انجام می‌شد چون اسراییل و حماس آتش‌بس داشتند و حماس آن را یک‌طرفه نقض کرده بود، یک دروغ بزرگ است. دوره‌ی آتش‌‌بس بین حماس و اسراییل تمام شده بود و حماس آن را تمدید نکرد. اسراییل در تمام مدت آتش‌بس به اعدام‌ها، دستگیری‌ها و بستن درهای اسراییل و اشغال فلسطین ادامه می‌داد.»

«نداشتن مجوز» یا «پلمب غیر‌قانونی»؟

مریم محمدی: مأموران انتظامی و امنیتی اقدام به تعطیل دفتر کانون مدافعان حقوق بشر و پلمب آن کردند. در اعلامیه‌‏ی دوم این کانون اظهار شده به دلیل غیر‌قانونی بودن تعطیل دفتر و عدم صورت‌‏برداری از اجناس، هر سند یا مدرکی که تحت عنوان یافته شده در کانون مدافعان حقوق بشر اعلام شود، از دریچه‌‏ی اعتبار ساقط خواهد بود. اما معاون وزارت خارجه‏ی ایران علت تعطیل دفتر را «نداشتن مجوز» اعلام کرده بود. در همین رابطه با سخنگوی کانون مدافعان حقوق بشر، دکتر عبد‌الفتاح سلطانی از اعضای موسس کانون و دکتر عبدالکریم لاهیجی، گفت و گو کرده‌ام.

ممنوع‌الخروجی فعال حقوق بشر در روز حقوق بشر

مریم محمدی: بیستم آذر‌ماه ۱۳۸۷ خورشیدی برابر با دهم دسامبر ۲۰۰۸ میلادی، روز جهانی حقوق بشر نامگذاری شده است. نسرین ‌ستوده، وکیل دادگستری و فعال حقوق بشر، هنگام عزیمت به ایتالیا برای دریافت جایزه حقوق بشر ایتالیا، در فرودگاه با حکم ممنوع‌الخروجی روبه‌رو شده و بازگردانده شد. همچنین عبدالفتاح ‌سلطانی، وکیل دادگستری و فعال حقوق بشر، برنده‌ی جایزه‌ی حقوق بشر نورنبرگ، سه سال و اندی است که ممنوع‌الخروج هستند. با این دو فعال حقوق بشر و خانم صبریه ‌نجفی، همکار کمیته‌ی حقوق‌ بشر ایتالیا و شیرین عبادی برنده‌‌ی جایزه‌ی صلح نوبل گفت و گو کرده‌ام.

شیرین عبادی: ممنوعیت سخنرانی من، چیز تازه‌ای نیست

مریم محمدی: دیروز در تهران، «سازمان ادوار تحکیم وحدت» و «دفتر تحکیم وحدت» به اتفاق مراسمی را در حمایت از سینمای مستقل ایران برگزار کردند که در آن قرار بود فیلم «سه زن» ساخته ‌منیژه حکمت‌ نمایش داده شود و پس از پایان فیلم، شیرین عبادی، سعید حجاریان، منیژه حکمت و سخنرانان دیگر، مباحثی را طرح کنند. اما تنها بخش اولیه‌ی مراسم انجام شد‌ و کلیه‌ی سخنرانی‌ها و اساساً بخش دوم‌ با دخالت مأموران انتظامی‌ حذف شد. برای آگاهی بیشتر‌، با یکی از دست‌اندرکاران مراسم، ‌عبدالله مؤمنی ‌و ‌هم‌چنین خانم شیرین عبادی گفت و گو کردم.

مسافران قایق‌های صلح غزه به مرگ تهدید شدند

پرویز جاهد: قایق‌های «آزادی» و «غزه آزاد» در حمایت از مبارزه فلسطینی‌ها برای شکستن محاصره اقتصادی غزه که از سوی دولت اسراییل اعمال می‌شود، از بندر لارناکا در قبرس به طرف جنوب غزه حرکت کرده‌اند. هدف سرنشینان این قایق‌ها این است که از راه آب‌های بین‌المللی و بدون اجازه دولت اسراییل وارد غزه شوند و از این طریق خواهان به رسمیت شناختن حق فلسطینی‌ها بر کنترل مرزهای خود شوند. اما از مدت‌ها قبل از حرکت این قایق‌ها، عوامل ناشناس با ارسال اس‌ام‌اس و پیام‌های تلفنی تهدیدآمیز، سعی کردند مسافران این قایق‌ها را بترسانند و از تصمیم خود منصرف کنند.

«راه دموکراسی در ايران» از نگاه اکبر گنجی

به تازگی، کتاب «راه دموکراسی در ایران» به قلم اکبر گنجی و با مقدمه‌ی جاشوآ کوهن و عباس میلانی منتشر شده است. به همین مناسبت، مجله «بوستون ریویو» با وی گفت و گو کرده است که متن فارسی آن را می‌خوانید. گنجی در پاسخ به پرسشی درباره اصلاح و انقلاب می‌گوید: «انقلاب به دموکراسی منتهی نخواهد شد. انقلاب پرهزینه و کم‌فایده است. دموکراسی محصول فرهنگ دموکراتیک است. از این رو، بدون نقد سنت و نقد دین، نمی‌توان فرهنگ دموکراتیک آفرید.»

«تعرض به دانشجو، مساله خصوصی نیست»

مریم محمدی: عباس عبدی درباره انتشار فیلمِ معاون دانشجویی- فرهنگی زنجان می‌گوید: «‌اما واقعیت این است که دانشجوها وقتی می‌بینند فرضاً در دانشگاه کرمانشاه، آن اتفاق افتاد و خیلی نتیجه خاصی نداشت و در دانشگاه‌های دیگر هم اتفاقات دیگری می‌افتد و نتیجه به‌خصوصی نمی‌دهد؛ آن‌ها هم درواقع تحریک می‌شوند که خودشان مستند کنند و چون به مراجع رسمی چون اعتماد ندارند ـ و قبل از این هم که به مراجع قضایی کشیده بشود‌- می‌فرستند در سایت‌ها و اینترنت. واقعیت این است که خیلی هم گناهکار نیستند. چرا؟ چون چنانچه آن‌ها این اسناد را بدهند، معلوم نیست نتیجه چه می‌شود.»

شیرین عبادی: «نبود جنگ، صلح نیست»

اولین کنفرانس رسانه‌های صلح‌ساز و پیشگیری از جنگ، سه روز پیش با سخنان شیرین عبادی برنده‌ی جایزه‌ی صلح نوبل در شهر بن در آلمان کارش را شروع کرد. در این کنفرانس که نمایندگانی از رسانه‌های بیشتر از ۹۰ کشور جهان حضور دارند، نقش رسانه‌ها در پیشگیری از جنگ مورد بحث و تبادل نظر قرار می‌گیرد. شیرین عبادی در بخش دیگری از این کنفرانس درباره‌ی صلح و نبود جنگ مقاله‌ای ارایه کرد.

دفاع پرویز کامبخش در دادگاه تجدیدنظر

لینا آریا: دادگاه تجدید‌نظر (استیناف) کابل به پرویز کامبخش یک هفته مهلت داد تا از خود به صورت قانونی دفاع کند. این دادگاه پس از آن برگزار شد که دادگاه ابتدایی امنیت عامه‌ی ولایت بلخ، پرویز کامبخش را به دلیل نوشتن و توزیع مقاله‌ی «آیات زن‌ستیزی‌ در قرآن» به اعدام محکوم کرد. عبدالسلام قاضی‌زاده، رییس عمومی دادگاه تجدید‌نظر استان کابل به کامبخش فرصت داد تا دفاعیه‌ی خود را آماده سازد.

مشکل مصداق در جرم سیاسی

مریم محمدی: روز دوشنبه نهم اردیبهشت‌ماه، در جلسه‌ی مسوولان عالی قوه‌ی قضایی در ادامه‌ی بررسی لایحه‌ی قانون مجازات اسلامی، ماده‌ی ۴ این لایحه به موضوع جرم سیاسی اختصاص یافت، بررسی و تصویب شد. از آنجا که تفسیر جرم سیاسی مدت‌هاست مورد چالش محافل حقوقی، سیاسی و حتا عرصه‌ی فعالیت‌های مدنی است، در این مورد با آقایان دکتر علیرضا جمشیدی سخنگوی قوه قضاییه، دکتر ناصر زرافشان حقوقدان و مهندس کورش زعیم از اعضای شورای مرکزی جبهه‌ی ملی ایران گفت‌وگو کردم.