Sep 2008

«وضع روزنامه‌نگاران در همه دولت‌ها همین است»

معصومه ناصری: روزنامه دولتی «ایران»، روزنامه‏ای است که با دست به دست شدن قدرت بین جناح‏های سیاسی و تغییر کابینه، تحریریه‏اش هم تغییر می‏کند و منش سیاسی‏اش متفاوت می‏شود. از آغاز به کار دولت آقای احمدی‏نژاد، خبرهای متعددی از تغییرات در تحریریه این روزنامه منتشر می‏شد. این‌بار به سراغ جلال برزگر رفتم، تا ببینم امنیت شغلی که بقیه همکاران‌اش در روزنامه‏های دیگر، از آن صحبت می‏کنند، در این روزنامه برقرار است.

«طرح وام‌های زودبازده، بدون کارشناسی بود»

مریم محمدی: پس از ماه‏ها کشمکش میان سیستم بانکی کشور و دولت آقای احمدی‏‏نژاد، سرانجام به روال مرسوم، آقای طهماسب مظاهری، رییس کل بانک مرکزی ایران، برکنار و همان‏طور که پیش‏بینی کارشناسان بود معاون ایشان آقای محمود بهمنی، به این سمت منصوب شدند. پس از این تغییر و تبدل پرسر و صدا، باید منتظر چه پیامدهایی در سیستم مالی ـ پولی کشور باشیم؟ در این مورد با آقای دکتر پدرام سلطانی عضوهیات نمایندگان اتاق‏های بازرگانی صنایع ومعادن تهران و آقای عبده تبریزی گفت و گو کرده‏ام.

«در ایران روزنامه مستقل نداریم»

معصومه ناصری: روزنامه‌نگاران ایرانی در طول سال‌ها خودشان را بخشی از جبهه مبارزه برای اصلا‌ح‌طلبی در ایران می‌دیده‌اند. برای همین همیشه در مقابل مشکلات صنفی سکوت کرده‌اند یا اعتراضات‌شان در حد یک تحصن درون سازمانی باقی مانده است. در سال‌های اخیر اما در مواردی این سکوت شکسته شده است. نیلوفر محبعلی روزنامه‌نگاری است که همین راه را رفته و از کارفرمای خود به دادگاه کار شکایت کرده است. در همین رابطه با نیلوفر محبعلی گفت و گو کردم.

«مدیران روزنامه‌ها، سرمایه‌گذاران زالو‌صفت نیستند»

معصومه ناصری: انجمن صنفی روزنامه‌نگاران به عنوان نهادی صنفی که وظیفه حمایت از روزنامه‌نگاران را دارد تعریف شده است. اما در سال‌های اخیر، خود این انجمن متهم به سیاسی‌کاری شده و حتی موجودیتش تا مرز نابودی رفته است. برای پیگیری بحث حقوق صنفی روزنامه‌نگاران به سراغ بدرالسادات مفیدی، دبیر انجمن صنفی رفتم تا از کم و کیف اقدامات این انجمن برای دفاع از حقوق روزنامه‌نگاران بپرسم.

«این در همیشه بر این پاشنه نخواهد چرخید»

معصومه ناصری: روزنامه‌نگاری در همه جای جهان شغل سخت و زیان‌آوری است. اما روزنامه‌نگاران ایرانی جدای از تحمل فشارهای ناشی از سانسور و عدم آزادی دسترسی به اطلاعات و برخوردهای امنیتی، این روزها با مشکلات صنفی هم دست و پنجه نرم می‌کنند. فرزانه روستایی، روزنامه‌نگاری که در دوران‌ مختلف هم‌چنان به کار روزنامه‌نگاری ادامه می‌دهد و هم‌اکنون در روزنامه اعتماد دبیر گروه بین‌الملل است، می‌گوید این مشکلات فقط روزنامه‌نگاران شاغل در روزنامه‌های خصوصی را آزار می‌دهد؛ وگرنه روزنامه‌های دیگر به جریان «کر» کمک‌ها و حمایت‌های دولتی متصل هستند و امنیت شغلی‌شان برقرار است.

آیا جنگ اجتناب‌ناپذیر بود؟

مریم محمدی: سی‌ و یکم شهریور‌ماه، سال‌روز آغاز جنگ ایران و عراق است. جنگی که هشت سال تمام، یک حکومت نوپای انقلابی را با همه‌ی تناقضات درونی خود و یک ملت انقلاب زده را درگیر خود ساخت. آیا آغاز این جنگ اجتناب ناپذیر بود؟ ادامه‌ی آن چه طور؟ رابطه معضل آزادی و دموکراسی در کشور ایران با این جنگ، چه بوده یا هست؟ برای نزدیک‌تر شدن به پاسخ این پرسش‌ها، با آقایان ابوالحسن بنی‌صدر، ابراهیم یزدی و فرخ نگهدار گفت و گو کردم.

«حاکمیت، دشمن مشترک روزنامه‌نگار و کارفرماست»

معصومه ناصری: مشکلات صنفی و عدم دریافت به موقع حقوق ماهانه یکی از موضوعات گفت و گوی روزنامه‌نگارانی است که در روزنامه‌های موسوم به اصلاح‌طلب قلم می‌زنند. روزی که با آرش حسن‌نیا، دبیر گروه اقتصادی روزنامه کارگزاران گفت و گو می‌کردم موفق شده بود حقوق دو ماه قبل خود را با تأخیر دریافت کند و هنوز حقوق یک ماه دیگرش را طلبکار بود

«به روزنامه‌نگاران منتقد سخت می‌گذرد»

معصومه ناصری: هفته گذشته تعدادی از روزنامه‌نگاران عضو تحریریه روزنامه سرمایه در اعتراض به آن‌چه «مشکلات صنفی» عنوان می‌کردند، از این روزنامه استعفا دادند. فریده غائب یکی از جمله این روزنامه‌نگاران است. او می‌گوید: «‌فضای روزنامه‌نگاری ایران به لحاظ روابط انسانی خیلی بد شده‌‌ است. هم‌چنین نگاه از بالا به پایین مدیران روزنامه‌ها، فضای بسیار بدی ایجاد کرده است. به‌ویژه به خبرنگاران و روزنامه‌نگارانی که یک مقدار منتقد باشند، خیلی سخت می‌گذرد.»

«مشارکت ۵۰ درصدی زنان، مشکلات‌شان را حل نمی‌کند»

محمد تاج‌دولتی: «سازمان بین‌المللی آموزش و همکاری زنان» از سازمان‌های بین‌المللی فعال در زمینه‌ی مسایل آموزشی و حقوق زنان است. بنیانگذار و رییس این سازمان بین‌المللی یک زن ایرانی است. مهناز افخمی، وزیر مشاور در امور زنان در سال‌های پیش از انقلاب، پس از کنفرانس بین‌المللی زنان در پکن در سال ۱۹۹۵ به اتفاق گروهی دیگر از زنان کشورهای مسلمان اقدامات اولیه برای تشکیل‌ این سازمان را آغاز کردند. با مهناز افخمی در‌باره‌ی فعالیت‌های این سازمان گفت و گو کردم.

آیا عراق رنگ آرامش و امنیت خواهد دید؟

عرفان قانعی‌فرد: محمد مجید‌الشیخ سفیر عراق در تهران در گفت و گو با زمانه می‌گوید: «‌علت این‌که آینده‌ی عراق را روشن می‌بینم، ابتدا این نکته است که حکومت عراق منتخب مردم است و دیگر این‌که نوعی هماهنگی و باور به وحدت ملی در مسوولان و مجلس عراق وجود دارد که جملگی توسط خود مردم انتخاب شده‌‌اند، در انتخابات گذشته، تقریباً شصت‌درصد از افراد دارای حق رأی، آزادانه در انتخابات شرکت‌کردند و برای پیش‌رفتن به‌سوی آینده‌ی دلخواه خود رأی دادند. شاید ادعایی مبالغه‌آمیز نباشد اگر بگویم در کم‌تر کشوری از جهان، این درصد مشارکت مشاهده می‌شود.»

مخالفت پلیس و مردم ‌کلن با کنگره ضد‌اسلامیست‌ها

اختر قاسمی: کنگره ضد‌اسلامیست‌ها‌ و ضد‌خارجی‌ها که از مدت‌ها قبل توسط گروه ‌راست «پرو کلن» (‌که به نئو نازی‌ها معروفند) و با حمایت حزب راست ‌فرانسه‌، ایتالیا و بلژیک؛ از تاریخ ۱۹ تا ۲۱ سپتامبر تدارک دیده شده بود؛ در روز اول با مخالفت مردم و پلیس روبرو شد و از برگزاری آن جلوگیری شد. این کنگره سه روزه قرار بود با عنوان «‌نه به ساختن مسجد، ‌نه به اسلامی کردن جامعه‌، نه به خشونت جوانان خارجی در جامعه ما» برگزار شود. روز اول مراسم قرار بود که هم‌زمان با کنگره ‌کلن و کنفرانس مطبوعاتی، در شهر لورکوزن هم تظاهراتی‌ برگزار کنند که در هر دو مورد با مخالفت مردم و پلیس مواجه شدند.

آرشیو اسناد اپوزسیون ایران در اینترنت

اختر قاسمی: دانستن تاریخ، بررسی گذشته و به چالش کشیدن آن همیشه برای مردم جهان یکی از مهم‌ترین راه‌هایی بوده که از اشتباه گذشته خود درس بگیرند تا از تکرار آن جلوگیری کنند. مدت کوتاهی‌ست که وب‌سایتی با نام «آرشیو اسناد اپوزسیون ایران» توسط یکی از همین علاقه‌مندان به نام «بهنام اژدر» آغاز به کار کرده است. در مورد چگونگی شکل‌گیری این سایت با بهنام گفت و گو کردم.

«مستضعفان جهان، آری؛ تولیدکننده داخلی، نه»

مریم محمدی: در بحث معضلات اقتصادی جاری در کشور، مسأله‌ی تقابل واردات کالا در مقابل تولیدات داخلی که همواره طرح بوده است، محمدرضا بهزادیان، رییس سابق اتاق بازرگانی تهران در این باره به زمانه می‌گوید: «‌وظیفه‌ی آقای رییس جمهور ما این است که از مستضعفان دنیا حمایت کند. در صحبت‌هایش از فلسطین حمایت می‌کند. ‌هیچ وقت در جایی از این حمایت نمی‌کند که خودروی ایرانی، قطعه‌ی یدکی ایرانی یا فولاد ایرانی فروخته شود. تسهیلی ایجاد نمی‌کنند تا بانک درستی را در داخل ایران پایه‌گذاری کنند که صادرات را ضمانت کند و تسهیلات مالی ارزان بدهد.»

افغانستان؛ هفت سال پا به پای زمان

بکتاش سیاووش: از آن‌جا که نیروهای غربی به یک‌باره به افغانستان سرازیر شدند، با فرهنگ ‌و سنت‌های جامعه افغانی کاملاً نا‌آشنا بوده و برای آشنایی با فرهنگ و سنت‌های رایج در افغانستان به کسانی پناه آوردند که به عنوان مترجم زیر دست این نیروها کار می‌کردند، این مترجم‌ها، یا ‌‌دارای کم‌ترین سطح آشنایی با فرهنگ و سنت های جامعه بودند و یا کاملاً به مانند نیروهای غربی، سال‌ها درهجرت به سر برده‌اند از فرهنگ و سنت های جامعه به دورمانده‌اند.

با شتاب به سوی کشف رازهای بنیادی طبیعت

مریم اقدمی: فیزیک‌دان‌های سراسر دنیا، به خصوص آن‌هایی که در زمینه ذرات بنیادی و انرژی‌های بالا پژوهش می‌کنند، ده سال است که منتظر افتتاح پروژه ال‌اچ‌سی هستند. این پروژه گران‌ترین و عظیم‌ترین آزمایشگاه جهان است که در روز ۲۰ شهریور اولین آزمایش خود را آغاز کرد. سازمان اروپایی پژوهش‌های هسته‌ای (CERN) در شرق شهر ژنو یعنی مرز سوئیس و فرانسه قرار دارد. ایران هم در ساختن یکی از قطعات این پروژه همکاری داشته است. به همین مناسبت با عبیده جعفری دانشجوی فیزیک ذرات آزمایشگاهی دانشگاه شریف، که تز دکترای خود را در این مرکز می‌گذراند، گفت و گو کردم.

بیم و امیدهای تاجیکستان، ۱۷ سال پس از استقلال

رسول شادان: تاجیکستان هفدهمین سالگرد استقلال خود را در زمانی جشن می‌گیرد که این جمهوری، با بحران اقتصادی و انرژی روبه‌رو است. از ماه سپتامبر امسال، روزانه، مردم روستاهای تاجیکستان از برق محروم هستند. هم‌چنین مسأله‌ی تأمین مواد غذایی مردم در آینده، از موضوعات روز به حساب می‌آید. صبح روز سه‌شنبه، من در خیابان مرکزی شهر دوشنبه بودم و از چند تن ساکنان این شهر پرسیدم که استقلال تاجیکستان به مردم چه داده است.

طرح تحول اقتصادی، قابل اعتماد نیست

مریم محمدی: طرح تحول اقتصادی دولت نهم چالش‌های فراوانی را در میان کارشناسان اقتصادی برانگیخته است، آن‌چنان که مسوولان توضیح می‌دهند، تعدیل یا عادلانه کردن یارانه‌ها را هدف محوری خود قرار داده است. مسوولان خبر از استقبال ۸۰ درصدی مردم از این فرم‌ها می‌دهند و کارشناسان اقتصادی منتقد دولت، هم‌چنان بر مخالفت خود با این طرح تاکید داشته و در عمل نیز آن را راه‌گشا نمی‌یابند. برای آشنایی بیشتر با این بحث، با سه تن از اهالی شهر تهران و هم‌چنین آقای دکتر سعید شیرکوند، معاون وزیر اقتصاد در دولت پیشین، گفت و گو کرده‌ام.

لاریجانی: لایحه از دستور کار مجلس خارج نشده است

مریم محمدی: با توجه به صحبت‌های آقای لاریجانی، این تلقی ایجاد شده بود که لایحه به‌طور کلی از دستور کار مجلس خارج شده و نمایندگان دیگر به آن رسیدگی نمی‌کنند. این موضوع باعث شد تا نمایندگانی که اکثرا از خانم‌های مجلس بودند (مثل خانم‌ها آلیا، رهبر، افتخاری) در حاشیه‌ی پارلمان، تذکرات متعددی بدهند و فاطمه آلیا بگوید که نمایندگان «در برابر فضاسازی و لجن‌پراکنی مشتی لائیک گرد‌آمده حول جایزه‌بگیر از اجنبی، دست از وظایف قانونی خودش برنمی‌دارد.» دراین رابطه با با اعظم ویسمه، خبرنگار پارلمانی که در مجلس حضور داشت، مصطفی کباکبیان، نماینده‌ی سمنان، و همین‌طور حجت‌الاسلام قدرت‌الله علیخانی، عضو کمیسیون حقوقی‌ـ‌قضایی مجلس، گفت و گو کردم.