محیط زیست

آغاز کار خبرگزاری محیط زیست ایران

توجه رسانه‌ای به موضوع محیط زیست در سال‌های اخیر، باعث پدید آمدن خبرگزاری‌های تخصصی و مستقل در این زمینه شده است. ناصر کرمی، سردبیر خبرگزاری تازه تأسیس ایرن که با سرمایه بخش خصوصی راه‌اندازی شده است به زمانه می‌گوید علی‌رغم فعالیت خبرگزاری‌های دولتی لازم بود که رسانه‌ای مستقل نیز در این حوزه وجود داشته باشد. او از روزنامه‌نگاران و وبلاگ‌نویسان محیط زیست به عنوان سرمایه‌های ارزشمند حفظ محیط زیست در ایران نام می‌برد.

کنفرانس جهانی تغییرات آب و هوایی

بیش از ده هزار نفر از کشورهای مختلف جهان در شهر پوزنان لهستان گرد آمده‌اند تا در مورد یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی انسان، یعنی بحران تغییرات آب و هوایی به بحث و تبادل نظر بپردازند. کنفرانس پوزنان که توسط سازمان ملل متحد برگزار می‌شود، یکی از بزرگ‌ترین نشست‌های جهانی در زمینه بحران تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین است. شرکت‌کنندگان در این نشست در مورد آینده پیمان کیوتو، فن‌آوری‌های سبز، نقش کشورهای صنعتی و بحران اقتصادی ناشی از تغییرات اقلیمی به چاره‌جویی خواهند پرداخت.

تاثیرات زیست محیطی میان‌گذر دریاچه ارومیه

افتتاح بخش اول پل میان‌گذر دریاچه ارومیه باردیگر این پرسش را مطرح کرد که سهم این برزگراه در تغییرات زیست محیطی و برهم خوردن تعادل حیات در این دریاچه چه حد است؟ پروژه احداث این بزرگراه که با ریختن سنگ و خاک از کوه به داخل دریاچه و در سال پنجاه و هشت آغاز شده بود پس از سی سال به بهره‌برداری کامل نزدیک شده‌است. کارشناسان محیط زیست این جاده را عامل تقسیم شدن دریاچه به دو بخش و برهم خوردن گردش طبیعی آب در آن قلمداد می‌کنند.

آب و صلح برای مردم

بحران در یافتن منابع آبی و نحوه استفاده از آن‌ها می‌تواند در سال‌های آینده باعث اختلافات عمیق میان کشورها شود. سازمان جهانی یونسکو به تازگی نخستین نقشه منابع زیرزمینی آب مشترک میان کشورهای گوناگون را منتشر کرده است. این سازمان قصد دارد با تصویب معاهده‌ای، روش‌های استفاه از سفره‌های مشترک آب را مشخص کند. هم‌چنین یونسکو به تازگی کتابی را تحت عنوان «آب و صلح برای مردم» به چاپ رسانده است. این کتاب به بررسی منازعات بر سر استفاده از منابع آبی در خاورمیانه می‌پردازد و به مشکلات کشورهایی هم‌چون ترکیه، عراق، سوریه، اسراییل و لبنان در این زمینه اشاره می‌کند.

اختلاف در اتحادیه اروپا بر سر حفظ محیط زیست

بحران مالی در جهان تاثیر خود را بر مسائل مربوط به حفظ محیط زیست نیز برجای گذاشته است. در نشست سران اتحادیه اروپایی، تعدادی از این کشورها از جمله ایتالیا و لهستان با اجرای یک موافقتنامه زیست محیطی به دلیل هزینه‌های مالی آن مخالفت کردند. طبق این معاهده کشورهای امضا کننده می‌بایست به میزان بیست درصد از تولید گازهای گلخانه‌ای و دی اکسید کربن در صنایع خود بکاهند. فرانسه، ریاست دوره‌ای این اتحادیه تاکید کرده است به دلیل اهمیت فوق العاده مساله گرمایش زمین، نمی‌توان از اجرای این موافقتنامه صرفنظر کرد.

جزایر مصنوعی خلیج فارس و تغییرات زیست محیطی

از سال ۲۰۰۱ میلادی امارت متحده عربی پروژه ایجاد جزایر مصنوعی را در آب‌های ساحلی دوبی آغاز کرده است. جزایر سه‌گانه «نخل» و مجمع‌الجزایر «جهان» بزرگترین جزایر مصنوعی دنیا خواهند بود. ایجاد این جزایر از آن‌جا که باعث دگرگونی گسترده در بستر و سطح آبراهه خلیج فارس می‌شود نگرانی‌هایی را بابت تغییرات زیست محیطی در خلیج فارس دامن زده است. تغییراتی که زندگی آبزیان و اکوسیستم این منطقه را می‌تواند مختل کند. سازمان محیط زیست ایران از عواقب این پروژه‌ها ابراز نگرانی کرده است.

ابرشهر بی‌گورستان

مخالفت صریح ارتش با احداث گورستان در منطقه تلو در شرق تهران، بار دیگر به بحث‌های مرتبط با یافتن مکانی مناسب جهت احداث گورستانی جدید دامن زده است. سازمان حفاظت محیط زیست نیز بارها با اختصاص یافتن چنین مکانی در منطقه تلو به دلیل قرار داشتن آن روی گسل و احتمال آلوده شدن‌ منابع آب‌های آشامیدنی مخالفت کرده بود. این بحث‌ها در حالی ادامه دارد که طبق اظهارات مسوولان سازمان بهشت زهرا، تا چند ماه دیگر، ظرفیت پذیرش این گورستان به پایان خواهد رسید.

وقتی زمین فرو می‌رود

استفاده و برداشت بی‌رویه از منابع آب‌های زیرزمینی باعث شده تا در سی سال گذشته سطح این منابع در ایران در حدود پانزده متر کاهش پیدا کند. این امر سبب فرونشست زمین در بخش‌های وسیعی مانند دشت‌های پستهکاری در اطراف رفسنجان، دشت ورامین و مناطق مرکزی ایران شده است. این مطالعات با استفاده از تحلیل تصاویر ماهواره ای در مرکز زمین‌شناسی آلمان صورت گرفته است. فرونشست زمین علاوه بر تهدید اراضی کشاورزی باعث خساراتی در مناطق مسکونی و صنعتی نیز شده است.

اراده‌ای برای حفظ محیط زیست وجود ندارد

ایران جزو ده کشور اولی است ‌در دنیا که با مسایل حاد زیست محیطی مانند فرسایش خاک، نابودی جنگل‌ها و خشک شدن تالاب‌ها رو به روست. این هشدار را طی روزهای گذشته چندی از استادان سرشناس محیط زیست در قالب بیانیه‌ای منتشر کرده‌اند. ضمن آن که حمله هفته گذشته تعدادی از متصرفان زمین در پارک ملی سرخه حصار هم در این بیانیه به شدت مورد اعتراض قرار گرفته است. ناصر کرمی، اقلیم شناس و روزنامه‌نگار عرصه محیط زیست در مورد این بیانیه با زمانه گفت و گو کرده است.

آلودگی کاریز‌های تهران

بیش از پانصد رشته کاریز در تهران وجود دارد که تعداد زیادی از آن‌ها متروک و یا نیمه فعالند. از این تعداد کاریز فعال نیز بیشتر آن‌ها بر اثر نفوذ پساب‌های صنعتی و فاضلاب‌های مسکونی به شدت آلوده هستند. طبق برآوردها ساماندهی این قنات‌ها می‌تواند حجم زیادی از آب را وارد چرخه مصرف و توسعه فضای سبز تهران کند.

دستی که طبیعت را می‌سوزاند

مژگان جمشیدی فعال و روزنامه‌نگار حوزه محیط‌زیست به زمانه می‌گوید شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد آتش‌سوزی‌های گسترده در جنگل‌های گلستان و همچنین تالاب بین‌المللی امیرکلایه، عمدی بوده است. به اعتقاد او هنگامی که مسوولان اجرایی دیدگاه‌های حفاظت از محیط زیست را دیدگاه‌هایی غربی و سد راه توسعه می‌نامند، میدان برای سوء‌استفاده سودجویان از منابع طبیعی هموار می‌شود.

محیط زیست؛ قربانی طرح‌های مطالعه نشده

بزرگ‌ترین دریاچه درون‌مرزی ایران، دریاچه‌ی ارومیه به دلیل طرح‌های مطالعه نشده‌ی سدسازی و عبور جاده از میان آن، با خطر جدی نابودی روبه‌روست. دکتر اسماعیل کهرم، متخصص برجسته‌ی محیط زیست به زمانه می‌گوید که احداث سد بدون سنجیدن عوارض جانبی آن، غیر از به خطر انداختن میراث فرهنگی، می‌تواند محیط زیست را نیز با تغییرات ناخواسته روبه‌رو کند.