ویژه برنامه ها


«زندان، شکنجه، و استوار بر سر عقیده»

یازدهم بهمن، اتحادیه‌ي سراسری کارگران هلند جایزه سال ۲۰۰۸ خود را به منصور اُسانلو، فعال کارگری ایرانی که در زندان به‌سر می‌برد اهدا کرد. در مراسم، کارت‌هایی بین حاضران پخش شد که در پشت آن نامه‌ای خطاب به رئیس جمهور ایران نوشته شده بود و در آن آزادی منصور اسانلو و دیگر فعالان کارگری درخواست شده‌ بود. حاضران پس از امضای کارت‌ها آن‌ها را به صندوق‌های ویژه‌ای ریختند که در روزهای آینده قرار است به ایران ارسال شود. هنک فان‌در کولک، رئیس اتحادیه سراسری کارگری هلند در مراسم از این که امکان اهدای مستقیم جایزه به منصور اسانلو وجود ندارد ابراز تأسف کرد. گزارش و گفتگوی اختصاصی «زمانه» از مراسم را بخوانید.



انوشیروان روحانی و خاطراتی از هایده

۱۹ سال پیش در همین روزها، هایده، خواننده‌ی محبوب ایرانی در سن ۴۷ سالگی در آمریکا درگذشت. پس از گذشت حدود دو دهه از آن زمان، ترانه‌های هایده همچنان دوستداران بی‌شماری در بین ایرانیان دارد. یکی از آهنگ‌‌سازانی که کارهای زیادی برای هایده آفرید، انوشیروان روحانی است؛ وی در گفتگو با «زمانه» از خاطرات دو دهه همکاری با هایده گفته است.



احمد باطبی: جنبش دانشجویی به بن‌بست نمی‌رسد

تا پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ هیچگاه به‌طور رسمی مراسمی برای ۱۶آذر برگزار نشد ولی پس از انقلاب، این روز به عنوان «روز دانشجو» پذیرفته شد. با این‌حال در سال‌های پس از انقلاب هم بارها گردهمایی دانشجویان در این روز با برخورد نیروهای امنیتی مواجه شده است.
جنبش دانشجویی ایران در گذر این سال‌ها دچار چه دگرگونی‌هایی شده و وضعیت آن در مقایسه با سال‌های پیش از انقلاب چه تفاوت‌هایی کرده؟ این موضوع‌ها از جمله مسایلی بودند که با احمد باطبی در میان گذاشتم؛ فعال جنبش دانشجویی و سخنگوی برون‌مرزی مجموعه فعالان حقوق بشر ایران که در پی چاپ عکس‌اش بر جلد اکونومیست در تیر ۱۳۷۸ به نماد جنبش دانشجویی ایران بدل شد.



نویسنده‌ هندی برنده جایزه اصلی پرنس کلاوس

سوم دسامبر 2008، مراسم اهدای جایزه اصلی پرنس کلاوس در آمستردام برگزار شد. مراسمی با حضور ملکه‌‌ي هلند، تعدادی از اعضای خانواده‌ي سلطنتی، وزیران و شخصیت‌های فرهنگی - هنری. برندهء این جایزه، ایندیرا گوسوامی، نویسنده 64 ساله‌ي هندی بود که آثارش از سوی منتقدان به عنوان صدایی نو در ادبیات مدرن هند ارزیابی شده است. نویسنده‌ای که از ادبیات برای تغییرات اجتماعی و ایجاد صلح بهره می‌گیرد. گوسوامی در سخنرانی‌ خود گفت: «زندگی‌ام را وقف برجسته کردن فلاکت مردم کشورم کرده‌ام.»



برداشتی تازه از نمایش «ایرانیان» در آمستردام

نمایش «پارسیان» یا «ایرانیان» نوشته‌ي آشیلوس، تراژدی‌نویس یونانی، حدود چهارصد سال پیش از میلاد مسیح آفریده شده و از کهن‌ترین نمایشنامه‌ها در تاریخ تئاتر محسوب می‌شود. این نمایش یونانی گرچه به ایرانیان مربوط است، در سال‌های گذشته بارها به زبان‌های اروپایی با هنرمندان غیر ایرانی به روی صحنه رفته؛ اما به تازگی آلن‌ یادگاریان برداشت تازه‌ای از آن را در آمستردام ارائه کرده و در آن از زبان پارسی نیز بهره گرفته است.



گفتگو با ماهان عابدین، کارشناس سیاسی
«نگاه متفاوت به تروریسم و برخورد با آن»

در روزهای ۱۷ و ۱۸ اکتبر، نشست سالیانه‌ي «مرکز پژوهش‌های تروریسم» در لندن برپا شد. کار این مرکز از سال ۲۰۰۶ آغاز شده و گردانندگان آن بر این باور هستند که نگاهی متفاوت به مسئله‌ي تروریسم و شیوه برخورد با آن دارند. ماهان عابدین، کارشناس مسایل سیاسی مقیم لندن، ‌از پایه‌گذاران مرکز پژوهش‌های تروریسم است که اطلاعات بیشتری درباره‌‌ي نشست سالانه‌ي مرکز و اهداف آن ارائه می‌کند.



ناخرسندی نابینایان در آمریکا از یک فیلم

«نابینایانی که در یک آسایشگاه روانی زندگی می کنند، به هم حمله می‌کنند؛ در خودشان مدفوع می‌کنند و برای غذا به تجارت جنسی می پردازند...» اینها صحنه‌هایی از فیلم «کوری» (Blindness) ساخته‌ي فرناندو میرلس است که واکنش نابینایان، به‌ویژه در آمریکا را برانگیخته است. مدیر فدراسیون ملی نابینایان در بالتیمور می‌گوید: «چنین سناریویی ترفند عاقلانه‌ای برای موفقیت در جامعه نیست؛ بلکه توصیفی توهین‌آمیز از نابینایان و تحلیل‌بردن همه‌ي تلاش‌ها در جهت همراه کردن آنها با قشر غالب جامعه است.»



«فراموشی» به معنای تکرار فاجعه

در آستانه‌ی بیستمین سالگرد اعدام گسترده‌ی زندانیان سیاسی در ایران در سال ۱۳۶۷ مراسم گوناگونی در شهرهای اروپا برپا می‌شود. در پایتخت هلند نیز به کوشش کمیته یادبود اعدام‌های سال ۶۷ و با همکاری سازمان عفو بین‌الملل و رادیو زمانه، مراسمی در روز شنبه، ‌۳۰ اوت برپا خواهد شد. مهرداد لوایی، از اعضای کمیته یادبود، معتقد است: «جمهوری اسلامی در ۲۰ سال گذشته، در مورد این کشتارها، سیاست سکوت را اتخاذ کرده و نسل جوان ایران که آن دوران را تجربه نکرده، خاطره‌ی تاریخی هم از آن ندارد.»



گفت و گو با سخنگوی انجمن دفاع از حقوق کودکان در تهران:
«بهزیستی، درباره آزار کودکان پاسخگو نیست»

چند روز پیش عکس‌هایی در سایت‌های اینترنتی منتشر شد از سه کودک که در محل نگهداری کودکان در زنجان بودند. عکس‌هایی که نشان‌دهنده‌ی داغ شدن بخش‌هایی از بدن این کودکان بود. فرشید یزدانی، سخنگوی انجمن دفاع از حقوق کودکان می‌گوید: «‌خود بهزیستی یک نفر را مقصر دانسته و او هم در حد یک خدمه است و هنوز عکس‌العملی جدی نشان داده نشده است. یک نفر را هم به‌عنوان بازرس فرستادند. این‌که به چه نتیجه‌ای برسد، دقیق معلوم نیست. بهزیستی به عنوان نهادی که این اتفاق برایش افتاده، صرفاً خودش دارد بررسی می‌کند، و نه نهاد بالاتری.»



گفتگو با جمیله داوودی، سخنگوی کمیته برگزاری همایش
همایش «بنیاد پژوهش‌های زنان ایران» در کالیفرنیا

«بنیاد پژوهش‌های زنان ایران» از 4 تا 6 ژوییه 2006 نوزدهمین همایش سالانه خود را برگزار می‌کند. همایش امسال موضوع‌های متنوعی درباره مسایل زنان را دربرگرفته است؛ از الگوی زن سنتی در تصویر و تاثیر شرایط کنونی جهان بر زنان گرفته تا گرایش‌های گوناگون در جنبش‌های حقوق زنان و بررسی تارنماهای فمینیستی. جمیله داوودی، سخنگوی کمیته برگزاری همایش در این رابطه با «زمانه» گفتگو کرده است.



گفتگویی با فریده پورعبدالله، از گردانندگان همایش
«بررسی موانع تحقق حقوق بشر در ایران»

گروهی از ایرانیان مقیم کالیفرنیا چند سالی‌است که با نام «جمعیت ایرانی حقوق بشر» فعالیت دارند و همایش‌هایی سالانه برای بررسی مسایل حقوق بشر در ایران برگزار می‌کنند. این جمعیت، از ۲۰ تا ۲۲ ژوئن نیز همایشی با عنوان «بررسی موانع تحقق حقوق بشر در ایران» در تالار شهرداری سن‌خوزه در شمال کالیفرنیا برگزار می‌کند. در همین رابطه با فریده پورعبدالله، از اعضای پایه‌گذار انجمن گفتگویی کردم.



در جستجوی والدین ایرانی

سیمونه از زمانی که تنها ده روز از تولدش سپری شده بوده، در هلند بزرگ شده و فارسی بلد نیست. او که اکنون سی و چهار ساله است، پس از این همه سال، به فکر پیدا کردن والدین اصلی خود در ایران افتاده است و در همین رابطه، با ما، در استودیوی رادیو زمانه گفتگو کرد.



گفتگویی با آرشام پارسی، از سازمان دگرباشان جنسی ایران
«مردم یاد می‌گیرند همجنس‌گرا ستیز باشند»

۱۷ می، «روز جهانی مبارزه با ترس از همجنس‌گرایی» بود. پیشینه‌ی این نامگذاری به زمانی باز می‌گردد که همجنس‌گرایی از فهرست بیماری‌ها در سازمان بهداشت جهانی خارج شد. به بهانه‌ی روز ۱۷ می، با آرشام پارسی، از «سازمان دگرباشان جنسی ایران» در کانادا گفت‌وگویی کرده‌ام و از واکنش همجنس‌گرایان ایرانی به «روز جهانی مبارزه با ترس از همجنس‌گرایی» پرسیدم. او ترس از همجنسگرایی را محدود به ایران نمی‌داند.



نیاز به زمان و عضویت برای تشکلی قوی‌تر در هلند

گروهی از پزشکان و دندانپزشکان ایرانی ساکن هلند در انجمنی تلاش می‌کنند تا نه‌تنها ارتباط قو‌ی‌تری با یکدیگر داشته باشند بلکه تا حدی راهنمای دانشجویان تازه وارد باشند و ضمن ارتباط با انجمن‌های پزشکی در داخل ایران، در مجامع پزشکی هلند نیز خود را به عنوان یک تشکل مطرح کنند. دکتر محمود زهرایی، از اعضای هیئت مدیره این انجمن، موسوم به VIAT، جزییات بیشتری به‌دست می‌دهد.



در چهلمین روز درگذشت ثمین باغچه‌بان، آهنگساز
«ما بی وطن ها...»

«استانبول» برای من همیشه تداعی‌کننده‌ي دو موضوع بوده: شهرِ مقصد هزاران ایرانیِ گریزان از جنگ، و شهری که محل زندگی ثمین باغچه‌بان، آهنگساز صاحب‌نام و مهاجر ایرانی است. زمانی که به‌طور ناگهانی، موقعیت سفر به استانبول دست داد، آنچه بیش از هر چیزی ذهن مرا مشغول کرد این بود که آیا ممکن است ثمین باغچه‌بان قبول کند که به دیدارش بروم؟...



گفت‌وگو با نادره سالارپور، دوبلور و گرداننده‌ی «رادیو کودک» در لس‌آنجلس:
رادیویی برای کودکان ایرانی در لوس آنجلس

تقریباً همه‌ی ما صدای «پینوکیو» را به‌یاد داریم، اما کمتر با دوبلور آن آشنا هستیم. «نادره سالارپور» صاحب آن صدا، سال‌ها در ایران فعالیت داشت و علاوه بر کار دوبله در کارتون‌های محبوب کودکان در تلویزیون ایران، کارهای معتددی را هم برای کودکان به‌صورت نوار منتشر کرد. نادره سالارپور نزدیک به سه دهه است که خارج از ایران زندگی می‌کند و در ادامه‌ی فعالیت‌های گذشته‌اش، «رادیو کودک» را در لس‌آنجلس می‌گرداند. هفته‌ی گذشته در وست‌وود یکی از محله‌های ایرانیان لس‌آنجلس با نادره سالارپو‌ر گفت و گو کردم.



گفت‌وگوی با پرویز جاهد درباره‌ی بهروز مقصودلو:
حامی سینماگران ایرانی

رضا یا بهروز مقصودلو، مستندساز و تهیه‌کننده‌ی فیلم‌های مستند صبح ۲۶ فروردین‌ماه، در سن شصت‌سالگی در اثر سکته‌ی قلبی در بیمارستان کسری تهران درگذشت. پرویز جاهد از منتقدان سینمایی و از همکاران سینمایی رادیو زمانه درباره‌ی مقصودلو می‌گوید: «‌به جرات می‌توانم بگویم بسیاری از سینماگران جوان مطرح امروز مثل بهمن قبادی، علیرضا امینی، محمد شیروانی، وحید موساییان، همه شروع کارشان را تا حد زیادی مدیون حمایت‌ آدم‌هایی مثل بهروز مقصودلو هستند.»



گزارش رادیو زمانه از دومین جشنواره فیلمِ «نور»
فستیوال فیلم ایرانی، زیر گوشِ هالیوود

دومین جشنواره‌ی فیلم ایرانی «نور» مختص فیلم‌های مستند با محور زن از ششم آوریل آغاز با حضور بازیگرها و فیلمسازهای معروف ایرانی و آمریکایی در لس‌آنجلس شروع شده است. در حاشیه‌ی این جشنواره با چند نفر از دست‌اندرکاران و مهمانان جشنواره گفت و گو کردم. مازیار جبرانی، کمدین مشهور ایرانی به زمانه می‌گوید: «‌هنوز در خیلی از فیلم‌هایی که ساخته می‌شود، می‌بینیم که مردمان خاورمیانه را منفی نشان می‌دهند و این مسوولیت می‌افتد گردن ما که بیشتر سعی کنیم نقش‌های مثبت بازی کنیم، فیلمنامه‌های مثبت بنویسیم و بیشتر با کسانی در خود هالیوود کار کنیم که می‌خواهند ما را مثبت نشان بدهند.»



گفت و گو با عرفان قانعی‌فرد، نویسنده کتابِ خاطرات جلال طالبانی:
جلال طالبانی و تاریخ معاصر کردها

عرفان قانعی‌فرد، فرهنگ‌نویس و پژوهشگر ایرانی مدتهاست که پژوهش‌ها و سفرهای زیادی داشته برای تدوین یک مجموعه از خاطرات جلال طالبانی، رییس جمهوری کنونی عراق و تاریخ معاصر کردهای این کشور. تدوین این مجموعه به پایان رسیده و آماده چاپ است. این کتاب قرار است همزمان به سه زبان انگلیسی، عربی و فارسی منتشر شود. با عرفان قانعی‌فرد در مورد این کتاب گفت وگو کرده‌ام.



گفت و گو با آذر علی، طراح:
کارت‌ پستالهایی در مخالفت با لایحه حمایت از خانواده

ظاهراً فعالیت‌های انجمن‌ها و فعالان حقوق زنان دارد وارد مرحله‌ی تازه‌ای می‌شود، با شکل و شمایلی تازه‌تر و مبتکرانه‌تر. یکی از آخرین تلاشها چاپ کارت پستالهایی است برای مخالفت با لایحه‌ی حمایت از خانواده، لایحه‌ای که گفته می‌شود چند همسری را رایج می‌کند. این کارت پستالها توسط نگین احتسابیان و آذر علی طراحی شده‌اند.