عشق در ادبیات و زندگی

زنان اشرافی در رمان "زندگی باید کرد"

دوازدهمین برنامه از عشق در ادب معاصر فارسی به رمان "زندگی باید کرد" نوشته‌ی منصوره‌ اتّحادیه اختصاص یافته. هر بخش از داستان یک نسل را روایت می‌کند که بیشتر زنان را مورد کنکاش قرار می‌دهد، زنان اشرافی قاجارهای از قدرت پایین‌کشیده‌ای که البته هنوز ثروتمندند.

زن در حماسه‌‌ی کلیدر

یازدهمین بخش از برنامه‌ی عشق در ادب معاصر فارسی به رمان کلیدر، نوشته‌ی محمود دولت‌آبادی می‌پردارد. کلیدر دو اردوی خوب و بد را به نمایش می‌گذارد. اردوی حکومت ستمگر مرکزی در مقابل اردوی زحمتکش ایلیاتی که برای احقاق حق خود مرگ را بر تسلیم و تمکین ترجیح می‌دهد. هرچند که ظاهر زنان داستان ایستاده و پرهیبت است، اما فرهنگ و قوانین نانوشته‌ی مردسالاری در تاروپور پندار، گفتار و کردار شخصیت‌ها تنیده است. گویی عشق در این رمان جایی ندارد.

"سووشون" و نقش زن در خانواده و سیاست

دهمین بخش از برنامه‌ی عشق در ادب معاصر فارسی به رمان "سووشون"، نوشته‌ی سيمين دانشور می‌پردازد. سووشون از مطرح‌ترین رمان‌های دهه‌ی چهل شمسی است، نه تنها از نظر سبک داستان‌نویسی و کشش و شیوایی در نثر، بلکه در تجسم اندیشه و احساس زن ایرانی در جامعه‌ی سنتی و بسته‌ی چندین دهه‌ی گذشته‌ی ایران.

تقابل عقل و دل در "واژه‌ی گمشده"

نهمین بخش از برنامه عشق در ادب معاصر فارسی به رمان "واژه‌ی گمشده"، نوشته‌ی سیامک وکیلی می‌پردازد. راوی اول شخص مرد داستان در نروژ تحصیل کرده و به ایران بازگشته است و حال نامزدی دارد به نام ژیلا، اما در همین اثنا عشق نروژی او لیزا نیز به ایران می‌رود و مهمان او می‌شود.

رهایی از عشق خانمان‌سوز در رمان «چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم»

هشتمین برنامه‌ی عشق در ادب معاصر فارسی به رمان «چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم»، نوشته‌ی زویا پیرزاد، اختصاص یافته‌است. راوی اصلی این داستان زنی سی‌وهشت ساله و خانه‌دار است که در کنار همسر و فرزندانش، زندگی ِ بدون ماجرا و آرامی دارد، تا آنکه مردی به‌همراه مادر و دخترش با آنان همسایه می‌شود. زن آرام‌آرام به مرد دل می‌بازد و پسرش نیز عاشق دختر مرد می‌شود.

عشق یا چندهمسری در «شمس و طغرا»

هفتمین برنامه از مجموعه‌ی عشق در ادب معاصر فارسی به نخستين رمان ایرانی «شمس و طغرا»، نوشته میرزا محمدباقر خسروی، از شاهزادگان قاجار اختصاص یافته است. در این داستان، زن خوب نمونه‌ی ایرانی به سه زن تقسیم گشته: دو همسر و یک معشوق که درواقع تمام آرزوها و لذایذ زندگی شمس، یگانه مرد داستان را در خود جمع می‌کنند.

زبان جنسی در «وردی که بره‌ها می‌خوانند»؛ نوشته‌ی رضا قاسمی

نام داستان «وردی که بره‌ها می‌خوانند» به معنای وردخوانی پیش از قربانگاه است؛ همان وردی که بره‌ها می‌خوانند وقتی به پیشانی‌شان حنا می‌بندند تا بعد ببرندشان به قربانگاه.
راوی این داستان مردی است به نام رضا که تمام روابط جنسی پیشین و زندگی‌اش را بر روی تخت بیمارستان مرور می‌کند. خاطراتی که در آن زن به‌گونه‌ای مفعول واقع شده است.

حسرت عشق در "سایه‌ها"؛ نوشته‌ی منظر حسینی

رمان "سایه‌ها" روان انسان‌ها را می‌کاود. روان انسان‌های روان‌گسیخته. انسان‌های تکه‌تکه شده که میان بهشت و دوزخ معلق‌ مانده‌اند. روان‌گسیختگی‌ای که تنها مختص به بیماران آسایشگاه نیست، بلکه سایه‌ی روان‌پزشک نیز سایه‌ای از یاس روان‌پریش است.

«عارفی در پاریس»؛ عشق یا سکس؟

موضوع اصلی داستان «عارفی در پاریس» بیش از هرچیز بر روی همخوابگی زنان و مردان است. راوی داستان مردی‌ست به نام مجید که هرشب با زنی بیگانه به بستر می‌رود و شب‌های خود را با لذت هم‌آغوشی با زنان گوناگون به‌پایان می‌رساند. زنانی که همچون مجید با مردان گوناگون همبستر می‌شوند.

عشق و زناشویی در «پرنده من» نوشته‌ی فریبا وفی

داستان «پرنده من» در دو سطح آرزو و واقعیت دور می‌زند. آرزوهایی که راوی حتی در حیطه‌ی خیال آنان را سانسور می‌کند، چراکه راوی تنها نیست و همواره مردش با اوست. مردی که راوی آرزو دارد به زن عشق بورزد، ارزش او را بداند و تنها به او عنوان زنی که بپزد، بشوید و پرستاری کودکان کند، ننگرد.

«شوهر آهوخانم» و بازتاب عشق

بازتاب عشق در رمان «شوهر آهوخانم» در هیبت عشقی سه‌نفره تصویر می‌شود. این داستان که یکی از رمان‌های مطرح دهه‌ی چهل شمسی است داستان عشق آهوی سنتی است به همسرش؛ اما شوهر عاشق رقاصه‌ای مدرن می‌شود.

بازتاب عشق در "بامداد خمار"

در بسیاری از داستان‌های معاصری که خصوصا به قلم زنان نگاشته می‌شوند، عشق پدیده‌ای نازیبا و حتی گاه اهریمنی معرفی می‌شود که خواننده را از عشقی که عقل را کور می‌کند و عاشق را به زندگی در یک دوزخ زمینی می‌کشاند، برحذر می‌دارد.

عاشقیت و فرهنگ عیاری

در هفتمین بخش از مجموعه‌ی عشق در ادبیات و زندگی، حسین نوش‌آذر با نگاهی به داستان سمک عیار، نوشته‌ی فرامرز بن خداداد، به عاشقیت در ادبیات پهلوانی ایران و نقش زن و مرد در فرهنگ عیاری و اهمیت مکر یا نیرنگ در کار عاشقیت می‌پردازد.

ویس و رامین، رابطه ناپذیری

در سومین بخش از مجموعه‌‌ی «عشق در ادبیات و زندگی» منظومه‌‌ی داستانی ویس و رامین بررسی و از عواملی یاد می‌شود که کار عشق و عاشقی را به سامان می‌‌رسانند و رابطه‌‌ی عاشقانه را محکم و پایدار و کامیاب می‌‌کنند. ویس و رامین، اثر فخرالدین اسعد گرگانی کهن‌‌ترین داستان عاشقانه‌‌‌‌ی فارسی ست.

داش‌آکل، جدال با سنت

داش آکل هم مانند همه‌ی یاغی‌های جهان رابطه‌پذیر نیست. رابطه در نظر او با آزادی منافات دارد. برای همین در یک جدال دائمی با خودش به سر می‌برد. تنها همدم او یک طوطی‌ست. علت العلل ناکامی داش آکل در عشق به مرجان نبود ارتباط بین دو دلداده است، به دلیل همان قشری از سنت‌ها که دور انسان ایرانی را فراگرفته است.

شیرین و فرهاد، عشق رمانتیک

در نخستین بخش از مجموعه‌ عشق در ادبیات و زندگی با موضوع عشق رمانتیک به منظومه‌ی خسرو و شیرین اثر نظامی نگاه می‌کنیم و به عشق فرهاد به شیرین. شیرین در کل ادبیات تغزلی ما همتا ندارد. او دختری‌ست آزاد و حتی آزادتر و گستاخ‌تر از بسیاری از دختران آزاد امروز. او در عشق خسرو پرویز از آغاز تا انجام ناآرام و بی‌باک است و تا آن جا پیش می‌رود که برای رسیدن به مرد محبوبش از زادگاه و پادشاهی کشورش صرف‌نظر می‌کند