آموزش و کليات

ماده شش: حق

محمد میرزاخانی: می‌شود برای فهم بهتر ماده ششم، روی تک‌تک واژه‌ها و عبارت‌ها تأمل و درنگ کرد: «هرکس»، «حق دارد»، «همه‌جا»، «به‌عنوان شخص»، «در برابر قانون»، «به رسمیت شناخته شود». در این جمله شش مرکز ثقل وجود دارد که فرو کاستن آن‌ها به یکی باعث کژخوانی و کژفهمی‌هایی می‌شود که امروزه شاهد آن هستیم.

ماده پنجم: ممنوعیت شکنجه

محمد میرزاخانی: ماده‌ی پنجم اعلامیه جهانی حقوق بشر می‌گوید: «هیچ کس را نباید تحت شکنجه یا رفتار یا کیفر ظالمانه، غیرانسانی یا تحقیرآمیز قرار داد» طبق اصل سی‌ و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی نیز «هر گونه شکنجه برای گرفتن اقرار و یا کسب اطلاع ممنوع است.» اما کیست که نداند هیچ یک از این دسته اصول قانون اساسی به درستی رعایت نمی‌شوند؟

ماده چهارم: ممنوعیت بردگی

محمد میرزاخانی: با دقت در گفته‌ها و نوشته‌های عالمان و فقیهان اسلامی آشکارا درمی‌یابیم هنوز در هزاره‌ی سوم هستند کسانی که از حکم «برده و برده‌داری» به اسم اسلام و قرآن دفاع کنند و در تأیید آن آیه و حدیث و حجت بیاورند. از چند منظر می‌توان به برده و برده‌داری نگریست: تاریخ برده‌داری در جهان و از جمله در دنیای اسلام و ایران. نظریات و ادله‌ی موافق یا مخالف برده‌داری در دنیای اسلام. برده‌داری به معنای مدرن و امروزی آن که مصداق‌هایش غالباً با موارد سنتی متفاوت است.

ماده سوم: حق حیات، آزادی و امنیت شخصی

محمد میرزاخانی: ماده‌ی سوم اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر از مواد بدیهی و در عین حال کلیدی آن است. به نظر نمی‌رسد که هیچ شخص حقیقی یا حقوقی‌ای به صراحت با آن مخالفت کند و بخواهد قولی خلاف آن بگوید. اما دقت در مصداق‌های این ماده موجب روشن‌تر شدن وضعیت آن در جمهوری اسلامی خواهد شد. در آغاز می‌بینیم که با قید «هر کس» این ماده چنان شمولی یافته که دیگر نیازی به توضیح بیشتر ندارد. ایجاز تمام برای نشان دادن وسعت این قول و مصداق‌های آن.

ماده دوم: ممنوعیت تبعیض

محمد میرزاخانی: از آنجا که ماده دو اعلامیه حقوق بشر، خود ـ ارجاع است، یعنی به برخورداری همه‌ی انسان‌ها از حقوق همین اعلامیه بدون هیچ محدودیت یا تبعیضی اشاره دارد، نمی‌توان نظر سران و حاکمان این کشور را راجع به آن به روشنی مشخص کرد. چرا که خودِ پذیرفتن اعلامیه زیر سؤال است تا چه رسد به این‌که تبعیضی در آن اعمال شود یا نشود. در قانون اساسی جمهوری اسلامی اصلی وجود دارد که تا حدودی شبیه به ماده‌ی دوم اعلامیه است.

ماده یک: شأن انسان

محمد میرزاخانی: به طور کلی و بدون ریز شدن در اصل مساله، می‌توان از همین آغاز حکم کرد که در ایران حقوق بشر چندان به درستی رعایت نمی‌شود و حق و حقوق بسیاری از مردم، هر یک به دلایلی، تضییع می‌گردد. قصد این نوشتار این است که وضعیت تک‌تک ماده‌های اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر را در ایران مورد بازبینی و بازخوانی قرار دهد و از رهگذر این بینش و خوانش به خواست و نظر سران سیاسی ـ مذهبی امروز این سرزمین از حقوق بشر برسد.

ظرفیتهای دینی ما برای گسترش حقوق بشر

گفتمان های درون دینی می تواند با سوء برداشت های دینی یا جهالت دینی مقابله کند. به یاد دارم در یک کارگاه آموزشی در مورد کنوانسیون حقوق کودک یکی از شرکت کنندگان که روحانی بود به رسمیت شناختن حق آزادی مذهب را برای کودکان توطئه بیگانگان برای بیدین کردن مسلمانان دانست اما روحانی دیگری که در جلسه بود گفت اگر این حق را از جامعه بین المللی بگیریم چگونه ممکن است به فرد غیر مسلمان حق دهیم که مسلمان شود؟

حقوق بشر و حامیان حق دفاع از حقوق انسان‌ها

برای به حساب آمدن مدافع حقیقی، مدافعان حقوق بشر نیازی ندارند که در مبارزات خود بر حق باشند. مثلاً گروهی از مدافعان، از حق مردم یک روستا نسبت به مالکیت زمینی که چندین نسل روی آن زندگی کرده و آن را کاشته‌اند، دفاع می‌کنند. آن‌ها ممکن است در ادعای مالکیتشان بر آن زمین بر حق باشند یا بر حق نباشند. از نظر قانونی بر حق باشند یا نه، به مدافع ناب بودنشان ربطی ندارد. مسأله اصلی این است که نگرانی‌هایشان در چارچوب حقوق بشر می‌گنجد یا خیر.

مدافعان حقوق بشر چگونه کار می کنند؟

مدافعان حقوق بشر گستره وسیعی از حقوق بشر مثل حق حیات، غذا و آب، بهداشت، مسکن مناسب، نام و ملیت، تحصیل، آزادی رفت و آمد و عدم تبعیض را مورد حمایت قرار می‌دهند. آن‌ها همچنین حقوق طبقات خاص مثل زنان، کودکان، پناهندگان و آوارگان و حقوق اقلیت‌های ملی و قومی و فرهنگی، زبانی و جنسیتی را برجسته سازی و از آن دفاع می کنند.

تاریخچه حقوق بشر

روند حقوق بشر با فراز و نشیبهایش، همچنان در جهان ادامه دارد. اما متاسفانه دستاوردهایی که جنبش حقوق بشر در اروپا و آمریکا داشته، هم در مستعمرات آنها و هم در دو جنگ جهانی همگی نادیده گرفته شدند. بر سرکار آمدن هیتلر مرگ حقوق بشر بود.

از پیشرفت «حقوق بشر» ناامید نباشید

زیرپاگذاشتن حقوق انسانها قدمتی چون عمر بشریت دارد. اما انصاف داشته باشیم؛ مگر همین تغییرات صورت گرفته کم بوده است؟ پدربزرگ‌ها و به ویژه مادربزرگ‌های ما بعضی از تغییرات امروز را در خواب هم نمی‌دیدند.

نقش کلینیک‌های حقوقی در توسعه عدالت اجتماعی

احیای ایده راه‌اندازی کلینیک‌های حقوقی می‌تواند شیوه آموزش سنتی و ناکارآمد حقوق را در دانشگاه‌های ایران جبران کند. این کلینیک‌ها دهه ۶۰ میلادی در ایالات متحده کار خود را آغاز کردند. اکنون این نوع آموزش عملی یک مؤلفه ضروری در آموزش حقوق این کشور است.

اعتراض داوطلبان كارشناسي ارشد موسيقي به اعلام نشدن نتایج

جمعي از داوطلبان كارشناسي ارشد موسيقي دانشگاه هنر در اعتراض به اعلام نشدن نتیجه کنکور علی رغم شروع سال تحصیلی جدید مقابل ساختمان سازمان سنجش تجمع كردند....