تاریخ انتشار: ۲ فروردین ۱۳۸۷ • چاپ کنید    
گفت گوی ویژه نوروز زمانه با محمد علی ابطحی:

صورت‌های زخمی از بوسه‌های نوروزی

مینو صابری
[email protected]

محمد علی ابطحی‌، سیاستمدار بلاگر، یا به عبارتی بلاگر سیاستمدار مصاحبه‌های زیادی با رسانه های داخلی و خارجی داشته است اما من به بهانه فرارسیدن نوروز بر آن شدم که از منظری دیگر به دور از هر گونه چارچوبی با ایشان به گفتگو بنشینم و او چنان ساده و صمیمی فارغ از محافظه‌کاری‌ها و خودسانسوری هایی که از مردان سیاست سراغ داریم، جوابگوی پرسش ها بود.
آنچه اکنون خواهید شنید حاصل گفتگویی ست که با حجت‌الاسلام محمدعلی ابطحی در محل کار ایشان‌، موسسه گفتگوی ادیان‌، صورت پذیرفته است.

Download it Here!

جناب ابطحی، سلام عرض می‌کنم و بخاطر وقتی که در اختیار رادیو زمانه گذاشتید تشکر می‌کنم. شما نوروز را دوست دارید؟
بسم‌ الله الرحمن الرحیم. ‌نوروز فکر می‌کنم چون آغاز بهار است و عید قدیمی ایرانی‌ها هم هست، به خاطر بهار بودنش مورد علاقه همه مردم دنیاست، زیباترین فصل سال است و به خاطر سال نو بودنش حتماً مورد علاقه همه ایرانی ها است و همه کسانی که دل در گرو ایران دارند حتماً نوروز دوست داشتنی است، بله.

کدام آیین نوروز را بیش از بقیه دوست دارید و به آن توجه دارید؟
فکر می‌کنم همین سفره هفت‌سین چیدنش، از همه با مزه‌تر است. یعنی خیلی فضایش خوب است، دوست داشتنی‌‌ست، بعد هم تهیه ابزارش، تهیه وسایلش جالب است. اتفاقاً ما هنوز هم که هست از این سفره هفت‌سین‌های آماده‌ای که درست می‌کنند، تهیه نمی‌کنیم. مثلاً پارسال با دخترم و خانمم رفتیم میدان تجریش، سمنوی جداگانه خریدیم، دخترم ماهی خرید، خود این فضا زیباست. اینکه آدم برود و یکی یکی مواد سفره را گیر بیاورد قشنگ است. اینکه اینجور سفره هفت سین را بسته‌بندی می‌کنند، اتفاقاً چیز قشنگی نیست. سفره هفت‌سین، رنگش هم خیلی قشنگ است، یعنی وقتی آدم به آن فضای سفره نگاه می‌کند، هارمونی قشنگی در رنگ سفره‌های هفت‌سین ایرانی هست، هم زیباست و هم دوست‌داشتنی.

سفره هفت سین را خود شما می‌چینید؟
نه، خانمم می‌چیند.

امسال لباس‌های عید‌تان را خریدید؟
نخریدیم. معمولاً هم ما لباس ویژه‌ای برای عید نمی‌خریم ، نه.

فکر می‌کنم لباس روحانیت ‌خیلی گران تمام شود به خاطر متراژی که دارد و تعداد تکه‌های آن، اینطور نیست؟
‌نه، دیگه مثلاً از مانتوی خانم‌ها که بیشتر نیست که!


خب، خانم‌ها یک مانتو می‌پوشند، آقایان روحانی چند تا روی هم!؟
نه، حالا یک عبا چیز است... خلاصه ببین‌، برای سال نو، نه لباس آخوندی، نه لباس‌های تو خانگی‌، معمولاً من چیزی به عنوان لباس نو نمی‌خرم. تو خانواده ما اینجوری نیست که به این مناسبت برویم بخریم. حالا مناسبتی پیش می‌آید، آدم در طول سال سفری می‌رود لباسی می‌بیند، خوشش می‌آید و می‌خرد در خانه ما بیشتر اینجوری لباس تهیه می‌شود.

حتی برای بچه‌ها؟!
حتی بچه‌ها هم. یعنی بچه‌ها هم معمولاً خریدهای مختلفی داشته باشند با آنها می‌رویم می‌خریم. اما اینکه مقید باشیم که بیست روز قبل از عید حتماً لباس نو بخریم نه، اینجوری نیست توی خانه ما.

برای دید و بازدید روز عید طبیعی‌ست که ابتدا خدمت پدر و مادرتان و پدر مادر ‌ان می روید. بعد از آن اولین کسی که برای بازدید عید به او سر می‌زنید کیست؟
ما یک مقداری این سالها دید و بازدید‌های روزهای اول سال نداشتیم به خاطر آلاخون والاخونی. یعنی یک بخشی از قوم و خویش‌های ما مشهد هستند‌، یک بخشی قم هستند، خود ما تهران هستیم‌. معمولاً تعطیلات یکی دو روز قبل از عید شروع می‌شود ما هم که بچه مدرسه‌ای داریم با آغاز تعطیلات می‌رویم مسافرت، بعضی وقت‌ها داخل، بعضی وقت‌ها هم خارج‌. آنچنان تقید اینجوری برای دید و بازدید‌ها نداریم. معمولاً هم دید و بازدید‌ها در طول این سیزده روز انجام می‌شود. حتی گاهی می‌شود که باید به سفر برویم، چون پدر مادر خودم در یک شهر هستند، پدر مادر خانمم در یک شهر دیگر. این گستردگی آلاخون والاخونی‌ها، این اشکال را پیش می‌آورد که دید و بازدید‌ها مانند سابق، سنتی انجام نشود.

شما سیاستمداران برای دید و بازدید نوروز، سن را ملاک قرار می دهید یا مرتبه سیاسی را؟
الان در این سالهای‌ بعد از حضور در دولت، که خوشبختانه آدم اختیارش دست خودش است و توقعات سیاسی زیادی از آدم ندارند. معمولاً سیاستمدارانی را که دوستشان دارم یا با هم دوست هستیم انتخاب می‌کنم، نه اینکه مقامات تعیین کننده باشد و البته ممکن است که از مقامات هم باشند. اما دوستی‌ها بیشتر تعیین کننده‌ست.

بله، بین سیاستمداران اینجور رسم است و رسم دید و بازدید بعد از تعطیلات هفته اول است، نه در تعطیلات روزهای اول.بعد از تعطیلات معمولاً دو سه روز را برای دید و بازدید می گذارند.

آن زمان که ما منطقه پاستور بودیم هر کدام از این مقامات سیاسی یک روز را اعلام می‌کنند روز دید و بازدید است که آن روز می‌نشستند فقط برای دید و بازدید.

بعد از تعطیلات سیزده هم دو سه روزی در فاصله‌های کوتاهی مانند یک ساعت بعد از نمازشان یا مثلاً یک روز بعد از ظهر.

زمان آقای خاتمی‌، هم یادم هست اینطور بودند. اعلام می‌کردند که آنهایی که نرسیدند برای دید و بازدید بیایند و دوست دارند بیایند، این ساعت‌ها بیایند.
روزهایی که اعلام می‌کنند برای دید و بازدید‌های عمومی مثلاً فرض کنید رییس مجلس، رییس قوه‌قضاییه، رییس مجمع تشخیص مصلحت، رییس جمهور... آن خاطراتی که من دارم از آن سالها، خب طبیعتاً همه می آمدند خیلی وقتها هم با همدیگر هماهنگ می‌کردند چون همه در خیابان پاستور بودند یک روز را بعد از تعطیلات، تعطیلات اول نه! بعداز تعطیلات سیزده، در نظر می‌گرفتند و همه می‌دانستند که آن روز، روزِِ دید و بازدید است. همه می‌آمدند برای بازدید، هر دو سه نفر.

من یادم می آید روزهای دید و بازدید، روزهای سختی بود. به آقای خاتمی هم می‌گفتم. احساس می‌کردیم صورت‌های مان دارد زخم می‌شود از بس روبوسی انجام می‌شد، روبوسی‌ها هم که با آقایان بود، آقایان هم که ریش داشتند و احتمالاً اصلاح‌ کرده‌ بودند، خیلی اذیت می‌شدیم ولی بالاخره آنجا دید و بازدید با مزه‌ای بود. آدم‌ها بیشتر با همدیگر کار داشتند تا با آن آدمی که به دیدنش می‌روند چون میزبان همه‌اش در حال سلام و احوالپرسی بود و بقیه هم سه چهار نفری کنار هم جمع می‌شدند و در باره مسایل مختلف صحبت می کردند.


میزبان به شماها عیدی هم می‌داد؟
نه، همین شیرینی، چای و آب پرتقال و اینجور چیزها بود.

احتمالاً خانوادگی به عیدی آقای خاتمی می‌روید، نه؟
در این سالها که ما کار خاصی نداریم، تعیین‌کننده زندگی من و خانمم در وضعیت فعلی، دختر کوچک‌مان است. چون سیزده روز مدرسه‌اش تعطیل است. طبیعتاً او اصل است و معمولاً سیزده روز را ما تهران نیستیم. بعد که از سفر بیاییم خب، البته عید‌دیدنی آقای خاتمی هم می‌رویم.

برگردیم به دوران کودکی شما‌. یادتان هست که زمانِ‌ بچگی ما در نوروز ، مشق عید زیاد به ما می‌گفتند، مشق‌های عید شما را چه کسی برایتان می‌نوشت!؟
نه،(باخنده) مشق هایم را خودم می‌نوشتم. من در مدرسه بچه تنبلی نبودم. مشق‌هایم را می‌نوشتم‌. یادم می‌آید از بچگی خیلی تشویقم می‌کردند که خط خوبی دارم. همین باعث می‌شد که زیادتر بنویسم.

یک خاطره شیرین از دوران بچگی خودتان مربوط به ایام نوروز برای‌مان تعریف کنید لطفاً.
یک پسر عمه‌ای داشتم که با خانوده قم زندگی می‌کردند و ما مشهد بودیم‌. آن زمان یک ریال خیلی با ارزش بود. سکه دیگری هم بود با نام دهشاهی که نصف یک ریال می‌شد که حالا منسوخ شده. قمی‌ها به یک ریال و نیم می‌گفتند یک ریال، به یک ریال می‌گفتند یک قران‌. بابا‌بزرگ من که بابا‌بزرگ او هم می‌شد یک، یک ریالی و یک دهشاهی به من عیدی داد به پسر عمه‌ام هم همین مقدار عیدی داد.

یادم نمی‌آید من یک دهشاهی گم کرده بودم یا او، خلاصه اختلاف‌مان شد. او اصرار داشت که من یک ریال داشتم‌ من فکر می‌کردم به او ندادند یک قران را به او می‌دادم و می‌گفتم خب بیا این یک ریال مال تو. او هم داد می زد که نه، من یک ریال داشتم. ما هم متوجه نمی‌شدیم که این کلمه یک ریال در اصطلاح قمی به معنای یک ریال و نیم است. یعنی یک عدد یک ریالی و یک عدد دهشاهی.

خلاصه سر این موضوع توی سر و کله هم می زدیم تا آخرش یک بزرگتری که هم مشهدی می‌فهمید و هم قمی آمد بین ما و پدر او و توضیح داد که در قم قضیه از این قرار است.

شما اگر روحانی نبودید دوست داشتید چه شغلی داشته باشید؟
اولاً الآن روحانی‌ام! هیچوقت هم احساس نکردم که دوست نداشتم روحانی باشم!

نه، من این را نمی گویم، اگر روحانی نبودید و شغل دیگری را می‌خواستید انتخاب کنید.
لا‌اقل در ایران اینگونه نیست که خود شخص تعیین‌کننده شغل خودش باشد. یک سری اتفاقات است که آدم را به طرف یک شغل هدایت می‌کند، شاید هم یک سری تصادفات. اما بین شغل‌هایی که دوست دارم، من بارها گفتم شغل رسانه‌ای را دوست دارم. اعم از مدیر روزنامه بودن، یا خبرنگار بودن. شغل‌هایی را که ارتباطات در آن زیاد هست خیلی دوست دارم.

چه کاری را دوست داشتید انجام بدهید و همچنان دوست دارید انجام دهید، اما لباس روحانیت مانع از آن شده و خودتان را محدود دانستید.
من که همیشه لباس روحانیت نمی‌پوشم ،این لباس را برای مراسم رسمی و در محیط کار می‌پوشم.

سفر می‌روم، برای خرید می‌روم ، اینطرف و آنطرف می‌روم، این لباس را نمی‌پوشم. بنابراین خیلی اینجوری نیست که لباس مانع انجام کاری شود. بیشتر هم اگر یک کاری را آدم انجام می‌دهد یا دوست دارد انجام بدهد یا دوست ندارد ولی طبق مبانی سنتی یا عقیدتی آدم است، نه اینکه به لباس بستگی داشته باشد.

البته یک جاهایی، رسمی هست که دوست دارم بروم، ممکن است با این لباس درست نباشد. مثلاً فرض کنید نمایش یک سانس یک فیلم خیلی خوب که از خارج آمده ولی در فضای سینما یا نمایش‌های خصوصی‌تری که می گذارند، درست نیست با این لباس بروم‌، دوست هم داشتم بروم.
از طرفی هم بعضی جاها متناسب با این لباس نیست، مانند بعضی از رستوران‌ها بعضی از پارک‌ها‌. اگر آدم چهره‌اش هم برای بعضی‌ها شناخته شده باشد باز یک جور دیگری نگران است برای رفتن اینطرف و آنطرف، و نگران است‌. تصور دیگران این است که حالا اینجا را یکجورایی مخفی و یواشکی آمده، این هم بد چیزی‌ست. اینجور بحران‌ها گاه پیش می‌آید، آره!

شما چه نوع موسیقی گوش می ‌کنید‌؟
من معتقدم پرسیدن این نوع سوال‌، از هیچکس‌، سوال درستی نیست. به خاطر اینکه موسیقی یک نوع رابطه بیرون و درون انسان‌هاست و چون نیاز‌های درون انسان کاملاً متفاوت است. هیچوقت نمی‌تواند بگوید من فقط فلان موسیقی را دوست دارم‌. همیشه باید تناسبش را با درون خودش حل و فصل کند.

شما حساب کنید گاهی وقتها آدم یک نیاز فوق‌العاده‌ای به یک قطعه سنتی دارد و آنقدر از آن لذت می‌برد که انگار زندگی جدید به او دست داده است. در حالیکه در شرایط عادی بیست بار آن را گوش می‌کند می‌بیند اصلاً یک صدای عادی بنظر می‌آید. یا بر‌عکس آن‌، توی یک شرایطی به موسیقی شادتری احتیاج دارد، به یک موسیقی آرامبخش‌تری احتیاج دارد. به همین دلیل چون درون آدم متحول است و موسیقی غذای درون انسان است و با دل انسان ارتباط برقرار می‌کند، به همین دلیل فکر می کنم این سوال درستی نباشد که کدام خواننده را دوست داری یا کدام موسیقی را دوست داری یا کدام سبک را دوست داری، همه اینها برمی‌گردد به درون آدم‌. گاهی اوقات چیپ‌ترین موسیقی در یک شرایطی چنان برای آدم لذت‌بخش می‌شود گاهی وقتها هم گرانبها‌ترین موسیقی، مثلاً کلاسیک، آدم را اصلاً ارضا نمی‌کند.


مرسی جواب قشنگی بود. اگر حرف خاصی برای شنوندگان رادیو زمانه دارید بفرمائید.
من می‌خواهم بگویم نوروز فصل‌ با‌مزه و شادی است و شاد بودن در نوروز در اولویت است. گاهی وقتها این سنت‌ها آنقدر خانواده‌ها را از هم می‌پاشاند که اصلاً شاد بودن در آن از بین می‌رود. چه در دید و بازدیدها، چه در سفره انداختن‌ها، چه در حفظ پروتکل‌های نوروز، بچه‌ها باید احساس آزادی و شادمانی کنند. هر چند که بچ‌ها به نوعی گلیم‌های خودشان را در نوروز از آب در می‌آورند. اما خود خانواده‌ها کمتر اینطور هستند. یعنی آنقدر مقید به محدوده پروتکل‌های نوروز و جشن و دید و بازدیدها می‌شوند که خود این، یک نوع نگرانی، عذاب وجدان و غصه‌هایی را از قبل ایجاد می‌کند.

حتی افرادی که ندارند، با همان نداشتن‌ها شاد بودن در ایام نوروز را یکی از پروتکل‌های نوروز و یکی از سنت‌های نوروز بدانند. از فصل بهار و از زندگی خودشان لذت ببرند.
‌با وجود اینکه سنت‌های نوروز خیلی خوب است، اما من الان به خانواده‌ها که نگاه می‌کنم، می‌بینم اگر از خیلی‌هاشان بپرسند خوش‌ترین روزها‌ی زندگی‌تان چه زمانی است، نمی‌گویند روزهای نوروزمان است.

خوشی با هم بودن، خوشیِ لذت بردن از همدیگر‌، سربه سر همدیگر نگذاشتن، روی اعصاب هم نرفتن در خانواده‌ها‌، اینکه با آرامش، آغوش خودشان را به روی واقعیت‌ها باز کنند‌، حالا چه دارا و چه ندار، بحث دارا و نداری نیست‌. ممکن است برای خیلی از داراها، برای اینکه امروز فلانی بیاید خانه‌مان یا ما بازدید آن یکی برویم یا فلان ماده پذیرایی‌مان کم است‌... گاهی اوقات چنین مسایلی توی زندگی جاری آنقدر بزرگ می‌شود که شاد بودن و لذت بردن را به فراموشی می‌سپارند.

خیلی دوست دارم این توصیه را بکنم‌. فکر می‌کنم مفید هم باشد. ما در طول سال آنقدر در کشورمان مشکلات داریم‌، مشکلات فردی، اقتصادی، سیاسی‌، جا برای غصه خوردن زیاد داریم. این روزهایی که می‌توانیم شاد باشیم‌، شاد بودن و لذت بردن را دریابیم و همه چیز را حول این محور قرار دهیم، نه اینکه این دو اصل را فدای سنت‌ها و مسایل دیگر زندگی‌مان کنیم.

عیدی برای شنوندگان رادیو زمانه؟
من نمی‌دانم چه عیدی بدهم؟ این که نصیحت می‌کنیم و حرف می‌زنیم که عیدی نیست، عیدی آن است که تو دست آدم چیزی بیاد.

باز هم من برمی‌گردم به همان توصیه‌هایی که می‌شود با شاد بودن و لذت بردن بهتر زندگی کرد. این بهترین عیدی است که همه‌مان می‌توانیم دست به دست هم بدهیم و به وجود بیاوریم یعنی کینه‌هامان را از همدیگر کم کنیم‌. حکومت خیلی تاثیر‌گذار است، خود مردم خیلی تاثیر‌گذارند. یک بخش جدی آن، به حکومت مربوط است اما همه‌اش حکومت مقصر نیست. کینه‌ها، ادبیات خشن، بد‌ حرف‌زدن‌ها، چه در سطوح خانوادگی و چه در سطوح سیاسی، همیشه آدمِ در انتظار بودن، بسیارند آدمهایی که عمری در انتظار هستند انتظار یک واقعیت، آدم باید ببیند آن چیزی را که می‌خواهد اما نمی‌شود نسبت به آنچه که دارد لااقل لذتش را ببرد و بعد سعی کند که بیشتر به دست بیاورد.

به زبان زادگاهتان‌، مشهد، عید را تبریک بگویید.
روی همان قاعده حرف زدن مشهدی‌ها، مُودُنُمُ نُمُگُم! حالا من هم می‌گویم تبریک را، مُودُنُمُ نُمُگُم.

مادر من شمالی بوده و پدرم مشهدی، خیلی لهجه مشهدی را بلد نیستم ولی‌... همان...‌، مُودُنُمُ نُمُگُمو.

Share/Save/Bookmark

نظرهای خوانندگان

مصاحبه جالبی بود. ایده " سیاستمدار خارج از دنیای سیاست " ایده جالبی است. یادم هست فصلنامه مدرسه یکبار قبل از اینکه توقیف بشه از روشنفکران خواست درباره عشق بنویسند. به نظرم بخشی از جامعه مدنی را خود روشنفکران باید بسازند. یعنی فارغ از آن دیالوگی که با خودشان و در دنیای خودشان برقرار کرده اند باید با متن جامعه هم به عنوان یک انسانی که بالاخره دارای احساسات و عواطف و علایق خاصی است ارتباط برقرار کنند. مثلا درباره موسیقی ای که دوست دارند ، فیلمی که می بینند و سلایقی که دارند برای مخاطبانشان بنویسند.

-- نیما ، Mar 21, 2008

آقای ابطحی آدم با مزه و متفاوتی ایست! همیشه دوست دارم در کنار آقای خاتمی ایشون را هم ببینم...

-- sourena وحید ، Mar 22, 2008

شما همیشه لباس روحانیت می پوشین حاج آقا؟...سر قرار که می رین چی؟...

-- بدون نام ، Mar 22, 2008

ممنون خانم صابری.
این آقای ابطحی آدم دوست داشتنی هستند.
فقط یه چیزی رو دوست دارم در مورد ایشون بدونم و از خود ایشون هم چند بار توی وبلاگشون پرسیدم ولی جواب ندادن. با وجود اینکه خیلی احساس دوستی با وبلاگ نویسا می کنن ، نمیدونم چرا جواب من رو ندادن. شاید شما جواب سوال منو بدونین یا توی یه فرصتی ازشون بپرسین.
دوست دارم بدونم در غیاب کار دولتی ، هزینه زندگی و سفرهای ایشون از کجا تامین میشه. اگر از موسسه گفتگوی ادیان حقوق می گیرن ، بودجه این موسسه از کجا تامین میشه. علت این که این سوال رو می پرسم اینه یه وقت بنده و بقیه ملت شریف ایران که حرفای قشنگ و موضع گیری های دوست داشتنی ایشون رو می خونیم و دنبال می کنیم ، یه وقت دچار اشتباه محاسبه نشیم.

سپاسگزارم

-- علی ، Mar 23, 2008

با سلام و تبریک سال نو
امیدوارم همیشه شاد ، سرزنده و پیروز باشد
نخست از تهیه این مصاحبه خواندنی از همکار خوبم مینو صابری سپاسگزارم و امیدوارم شاهد کارهای با مزه بیشتری از ایشان باشیم.
دوم مطمئن باشید این نوع کارها از نگاه مطلق و سیاه و سفید به برخی اقشار اجتماعی جلوگیری می کند و به جامعه القا می کند که در همه لباسها آدمهای مدرن و جذابی وجود دارند.
سوم از جناب ابطحی که شخصیت فوق العاده ای دارند و همیشه برای جوانان و فرهیختگان مدرن دوست داشتنی بودند، سپاسگزارم که تن به برخی خودسانسوری ها و .... نمی دهند.
چهارم بدون تردید دین ما نیاز به روحانیونی چون ایشان و جناب خاتمی دارد که چیزی جز شادی ، رفاه ، صلح ، مهربانی ، صداقت و مردم دوستی برای مردم به ارمغان نمی آورد.
همچنین از رادیو زمانه که تولیدات بسیار مطلوبی دارد و بخشی از نیازهای رسانه ای مردم ایران را تامین می کند سپاسگزارم.
به امید سالی پر از زیبایی و شادی برای مردم جهان

-- احمد راییجی روزنامه نگار - گرگان ، Mar 23, 2008

جالبترين قسمت مصاحبه اقاي ابطحي اشاره ايشان به موسيقي بود. به ايشان در اين ارتباط تبريک.

-- tofigh ، Mar 23, 2008

با درود به خانم صابری
لطف کنید از این آخوندها دوری کنید.

-- رسول فرجی ، Mar 24, 2008

الان در وبلاگ حسن آقا یه مصاحبه قدیمی از جناب مطهری شهید دیدم که ایرانیها رو احمق میخوند و چهارشنبه سوری را مراسمی احمقانه ...بعد اومدم و این مصاحبه رو گوش دادم و با همه بی طرفی که من نسبت به آدمها دارم و فکر میکنم همه انساها تقریبا احساساتی مشابه دارند به دور از رنگ و نژاد و شغل و مرتبه ولی نزدیکی خاصی بین این دونفر دیدم ....روحانیون به نظر من بدلیل شستشوی مغریشون از هر چی غیر اسلام خوششون نمیاد...حالا این آقا یه ذره بامزه نظرش رو تقدیم ملت کرده ....و مطهری بی پرده اینها رو توی دست ملت گذاشته ....
اگه لابلای جملات ایشون رو بخونیم فرقی زیادی بین این دو نفر نمیبینم ..در خانه ایشون به کسی عیدی داده نمیشه و لباس عید حتی برای بچه ها خریده نمیشه ...به یک سوال ساده ( نوروز رو دوست دارید؟؟؟ ....مستقیم جواب نمیده و میگه حتما نوروز دوست داشتنیه...عید رو هم تبریک مودونن و نمگن...!!! آیا مسئله ترسه؟؟...یا بیشتر از محدوده حرف زدنه ؟؟ یا اینکه حفظ ارزشهای اسلام بیشتر از حفظ ارزشهای ایران و سنتهاست که در اصلاح گرترین روحانیون این مملکت مشترکه؟؟...هر چی هست اشتباه در اینجاست که انسان اعتقادات دینیش رو بر یه ملت با مذاهب و اعتقادات متفاوت به زور بچپونه به اسم آزادی و جمهوری اسلامی...

-- دختر همسایه ، Mar 24, 2008

سلام این مطلب را در سایت گرگان نیوز هم گذاشتم
http://www.gorgannews.com/
layers.aspx?quiz=newsc&id=1225

-- بدون نام ، Mar 24, 2008

خانم صابري دست مريزاد.

-- احمد ، Mar 25, 2008

Ba TaShakor as Khanoome Sabery. Aghaye AbtaHi Sale KhoSh baraye Shoma Va KhaneVade Aresoo mandam. CheGhadr Khoob Mishod ke ma Tasmim miGherefTim dar Sale Jadid be Afkar ham EhTeram beGhosarim va Azad AndiShidan ra MiAmooKhtim. Eyde HameGi Mobarak.

-- RoShanFekr as Alman ، Mar 25, 2008

درود بر شما
بهاران خجسته باد و روزگاران به کام

سپاس از خبرنگار زبر دست شما بابت این مصاحبه ، اینکه بعضی آدمها و مخاطبان شما فکر می کنند هر آخوندی مثل آخوندهای عقب مانده و متحجر است و باید او را کوبید اشتباهی تاریخی است که باید آنرا تکرار نکرد.
من با آخوند جماعت خوب نیستم اما هنوز آنقدر وجدان خودم را از دست ندادم که همه را با یک چوب برانم .
آیا شما امثال ابطحی و به ویژه خاتمی را با مصباح یزدی و خامنه ای را یکی می دانید .
این اشتباه را تکرار نکنیم که جامعه مدرن و دموکراسی خواه ما شقه شقه می شود که همه این کارها به نفع استبداد است.

-- bijan - iran ، Mar 26, 2008

سلام
سعی کنید با چهره های اصلاح طلب داخل ایران مصاحبه های بیشتری کنید
از اقوام ایرانی هم گزارشهای ویژه تهیه کنید

-- بدون نام ، Mar 27, 2008

نظر بدهید

(نظر شما پس از تایید دبیر وب‌سایت منتشر می‌شود.)
-لطفا به زبان فارسی کامنت بگذارید.
برای نوشتن به زبان فارسی می توانید از ادیتور زمانه استفاده کنید.
-کامنتهایی که حاوی اتهام، توهین و یا حمله شخصی باشد هرز محسوب می شود و منتشر نخواهد شد.


(نشانی ایمیل‌تان نزد ما مانده، منتشر نمی‌شود)