«دولت ایران باید از جایزه‌های حقوق بشر استقبال کند»

حسین علوی

نسرین ستوده‌، وکیل مدافع، به تازگی همراه با شیرین عبادی برنده‌ی جایزه‌ی حقوق بشر شده است. ستوده، برنده اولین جایزه حقوق بشر «سازمان حقوق بشر بین‌الملل»، یک سازمان حقوق بشر مستقر در ایتالیا شد. به همین مناسبت با او گفت و گو کردم.

نسرین ستوده، فعال زنان (عکس: سایت سازمان «حقوق بشر بین‌الملل»‬)

‌خانم ستوده، ضمن شادباش به شما به خاطر دریافت این جایزه بین‌المللی حقوق بشر، در ابتدا کمی درباره‌ی نهاد اهدا‌کننده‌ی این جایزه و موضوع فعالیت‌های شما برای دریافت آن بگویید.

این نهاد یک سازمان غیر دولتی بین‌المللی است که مقر فعالیتش در ایتالیا قرار دارد و این جایزه را به مناسبت فعالیت‌های‌ حقوق بشری، به‌ویژه در زمینه‌ی حقوق زنان و دفاع از فعالان جنبش زنان به من اعطا کردند.

شما وکیل مدافع بسیاری از فعالان مدنی و فعالان حقوق زن هستید و در عین حال خودتان هم در عرصه‌های مختلف حقوق بشر‌، جنبش زنان و کودکان فعالید. اگر بخواهید به‌طور مقایسه‌ای، دستاوردهای فعالیت‌های مدنی و حقوق بشری در ایران را در این سال‌ها ارزیابی بکنید، چه طور می‌بینید؟

من بسیار خوشحالم که می‌توانم اعلام کنم بستر فعالیت‌های اجتماعی در ایران از رنگ و روی سیاسی، به نحو قابل توجهی به سمت فعالیت‌های مسالمت‌آمیز‌تر و مدنی‌تر بازگشت داشته است‌. به همین دلیل ما بیشتر شاهد فعالیت‌های مدنی در ایران هستیم.

ما شاهدیم بسیاری از کسانی که داعیه‌ی مشارکت در قدرت را ندارند، خواستار اصلاح وضعیت طبقه، جنسیت، مذهب و هویت‌های دیگری هستند که به آن‌ها متعلق هستند.

مثالی در این ارتباط می‌زنم. زنان خواستار تغییر در نگرش نسبت به جنسیت خود هستند، کردها خواستار تغییر دیدگاه نسبت به هویت ملی و قومی خود هستند و همین‌طور معلمان که نسبت به هویت صنفی خود خواستار اصلاحات هستند. اگر به اقشار دیگر هم نگاه شود، داستان به همین ترتیب است.

من از این رویکرد بسیار خوشحالم، به دلیل این‌که روندی مسالمت‌آمیز را در جامعه‌ی ما پیش می‌آورد، چیزی که ما به شدت خواهان آن هستیم.

در سال‌های اخیر جوایز بین‌المللی متعددی به فعالان حقوق بشر در ایران و به‌ویژه زنان تعلق گرفته است. تأثیر این جوایز بین‌المللی را در داخل ایران و به‌ویژه قربانیان حقوق بشر چگونه می‌بینید؟

بدیهی است که همبستگی مفهوم حقوق بشر در سراسر جهان، فعالان حقوق بشر را وادار می‌کند که نسبت به نقض حقوق بشر در کشورهای دیگر واکنش نشان دهند.

اهدای این قبیل جوایز نتیجه‌ی همبستگی بین گروه‌‌های حقوق بشر است و امیدوارم که در درازمدت در جلوگیری از نقض حقوق بشر تأثیرات مثبت خودش را به جای بگذارد.

جایزه را به چه صورت به شما اهدا می‌کنند؟ آیا شما شخصاً برای دریافت آن در مراسم حضور خواهید یافت؟

در دهم دسامبر که روز تصویب جهانی اعلامیه حقوق بشر و روز جهانی حقوق بشر نام‌گذاری شده است، این مراسم در مقر بین‌المللی حقوق بشر کشور ایتالیا بر‌گزار ‌می‌شود‌ که من هم برای دریافت جایزه، خودم به این مراسم دعوت شده‌ام که در این مراسم حضور خواهم داشت.

هم‌زمان با شما خانم شیرین عبادی هم ‌جایزه‌ای به نام تولرانس یا رواداری را از آکادمی اوان گلیک آلمان ‌ دریافت می‌کند. اگر ممکن است در این مورد هم کمی توضیح دهید.

خانم عبادی سابقه‌ی طولانی در زمینه‌ی فعالیت‌های مدنی و حقوق بشری در ایران دارند.

جا دارد که من این جا اشاره کنم که زمانی ایشان شروع به فعالیت های حقوق بشری در ایران کردند که اساساً این بحث‌ها، بحث متروک و گمشده‌ای در ایران بود و به حق باید گفت که ایشان این بحث را در ایران احیا کردند. طبیعی است که چنین جوایزی به ایشان تعلق می‌گیرد.

من امیدوارم که نه تنها جامعه‌ی مدنی ایران، بلکه دولت ایران هم از اهدای چنین جوایزی استقبال بکند و رعایت حقوق بشر هر چه بیشتر در ایران مورد توجه قرار بگیرد.

‌خانم ستوده، در ایران جوایز مختلفی در ارتباط با فعالیت‌های ادبی و هنری در حال حاضر توسط نهادهای ویژه‌ی این فعالیت‌ها اهدا می شود. آیا این چشم‌انداز را می‌بینید که از فعالان حقوق بشر در ایران هم قدردانی صورت بگیرد و جوایزی به آنان اهدا شود؟

البته نهادهای مدنی در ایران مشغول به کار هستند که بعضی از آن‌ها به فعالان رشته‌های مختلف جوایزی را اهدا می‌کنند.

من امیدوارم که به تدریج این موضوع به صورت نهادی، در ایران گسترده شود و گسترش پیدا کند‌ تا ما شاهد استقبال از این فعالیت‌ها در جامعه‌ی خودمان هم باشیم.