«لبنان، یک روزگار جدید را آغاز می‌کند»

لبنان، باز کانون توجه رسانه‌های بین‌المللی است. انتخاب رییس‌جمهوری جدید این کشور بعد از شش ماه خالی ماندن این سمت، در حالی از سوی پارلمان این کشور صورت می‌گیرد که بسیاری امیدوارند به دنبال فضای آرام‌شده بعد از درگیری‌های چند هفته پیش بیروت و اجلاس دوحه، مردم باز رنگ آسایش ببینند. انتخاب میشل سلیمان رییس‌جمهور مسیحی لبنان در حالی صورت می‌گیرد که او هیچ وابستگی به کشور سوریه ندارد.

درباره این تحولات با دکتر حسن هاشمیان، کارشناس مسائل خاورمیانه گفتگو کردم.

انتخاب میشل سلیمان به ریاست جمهوری لبنان، در حقیقت بخشی از دستاوردهای اجلاس دوحه در قطر است. با توجه به این‌که رییس‌جمهور جدید حق انتخاب سه وزیر در کابینه را هم خواهد داشت، این انتخاب چه تأثیری بر آینده تحولات لبنان دارد؟

نفس انتخاب رییس‌جمهور، این کشوری را که یک سال و نیم است که در بحران سیاسی به سر می‌برد، از بحران سیاسی بیرون می‌آورد و این نکته مهمی است.

نکته دوم این‌که برای نخستین بار لبنان شاهد یک رییس‌جمهوری است که وابسته به سوریه نیست و به سوریه تمایل ندارد؛ بلکه سعی می‌کند بین همه گروه‌ها توازن برابر ایجاد کند و از آن سو هم با کشور سوریه یک روابط بسیار متعادل و احترام متقابل شکل بدهد. این هم از لحاظ سیاسی و از لحاظ دورنمای منطقه‌ای خیلی حائز اهمیت است.

نکته سوم این‌که این توافق در زمانی صورت می‌گیرد که سوری‌ها در حال گفتگو با اسراییلی‌ها درباره جولان هستند. این یک مسأله است. دوم این‌که سوری‌ها با دولت عراق به شکلی به توافق امضاء شده رسیده‌اند که در مورد موصل، به نیروهای عراقی و آمریکایی کمک کنند؛ و دیدید که بسیار ساده، دولت عراق و نیروهای آمریکایی عملیات موصل را هم انجام دادند؛ در آن‌جا، بیشتر نیروهای القاعده را دستگیر کردند و دیگر آن نیرویی که به شکلی با دولت مرکزی عراق مخالفت می‌کرد، الان دیگر وجود ندارد.

این توافق لبنان در این شرایط صورت می‌گیرد و به اعتقاد من، نمی‌تواند این توافق بدون ربط با گفتگوهای سوریه و اسراییل و بدون ربط به امتیازی که سوریه به آمریکا در موصل عراق داده است، باشد. بنابراین این نشان می‌دهد که چنین توافق دوجانبه‌ای، توافق لبنان را به ثبات می‌کشاند. یعنی توافق لبنان، یک توافق موقت نیست؛ توافقی است که دائمی است و یک دورنمای خوبی دارد.

من معتقدم که لبنان یک عهد جدید و یک روزگار جدید را آغاز می‌کند. این روزگار، روزگاری است که از آن رییس‌جمهورهای وابسته به سوریه خبری نیست. از آن دولتی که نزاع بر سر آن است، خبری نیست و من معتقدم که لبنان آینده، یک لبنان خیلی بهتر و سازنده‌ای خواهد بود.

یکی از دستاوردها یا توافقات اجلاس قطر تدوین یک قانون انتخابات جدید است. این قانون جدید، چه تغییری در آرایش سیاسی نیروهای لبنان ایجاد خواهد کرد و سرنوشت قانون اساسی این کشور که منشاء اصلی تقسیم قدرت در لبنان است، چه خواهد شد؟

قانون اساسی لبنان هم‌چنان براساس توافق طایف و در امتداد طایف، توافق دوحه باقی می‌ماند. اما در مورد قانون انتخابات، به قانون انتخابات سال ۱۹۶۰ برگشت که حوزه‌های انتخابی چه به شکل تکی، چه به صورت دوگانه، بر اساس «بخش» که کوچک‌ترین جزء تقسیمات کشوری لبنان محسوب می‌شود، تقسیم می‌شود. شهرها و روستاهای مختلف به بخش‌هایی که در آن فرمول وزارت کشور لبنان تقسیم‌بندی شده، وصل می‌شوند و بر اساس آن عمل می‌شود.

منتها تغییر جدیدی در مورد لبنان حاصل شد. یعنی ۱۹ نماینده یا ۱۹ کرسی شهر بیروت در پارلمان لبنان به شکل جدیدی برای نخستین بار تقسیم شد؛ به این معنا که به منطقه مزرعه و حوالی آن ۱۰ کرسی داده می‌شود که بخش مزرعه نامیده می‌شود. به بخش اشرفیه که یک منطقه مسیحی‌نشین است، هشت کرسی داده می‌شود و به بخش باشوره که متشکل از ارمنی‌ها و شیعه‌ها و سنی‌ها است، چهار کرسی داده می‌شود.

من معتقدم اگر نیروهای اپوزیسیون فکر می‌کنند که با این تغییر می‌توانند تغییر جدیدی را در صحنه پارلمان آینده لبنان ایجاد کنند که انتخابات آن در سال ۲۰۰۹ برگزار می‌شود، من معتقدم زیاد این تأثیر نخواهد داشت و همان ساختاری که الان به شکلی وجود دارد، به همین نتیجه خواهیم رسید.

بیروت را مثال می‌زنم که ۱۹ کرسی دارد. بیشتر این کرسی‌ها در اختیار سعد حریری و متحد او آقای جمیل و یک مقداری هم در اختیار میشل عون است. البته میشل عون هم قبلاً جزو نیروهای ۱۴ مارس بود؛ ولی بعداً از آن‌ها جدا شد. حزب‌الله در کرسی‌های بیروت زیاد سهیم نیست.

ظاهراً قدرت‌های خارجی درگیر در مسأله لبنان، به ویژه سوریه، ایران، آمریکا و هم‌چنین عربستان از این تحولات حمایت می‌کنند و به نظر می‌رسد که تحولات لبنان از تنش‌ها و درگیری‌های مسلحانه طی سالیان دراز به سمت رقابت‌های سیاسی سوق پیدا می‌کند. آیا این یک تحول پایدار خواهد بود؟

من معتقدم که یک تحول پایدار خواهد بود؛ چون که منطقه به طور کلی از نزاع‌ها خسته شده و یک بازیگر اصلی در این‌جا هست که آن هم سوریه است. سوریه وارد مسائلی شده که ممکن است به نتایج ملموسی برسد. بنابراین تا وقتی که سوری‌ها وارد این مسأله می‌شوند و نتایجی می‌گیرند، اوضاع لبنان به اعتقاد من پایدار خواهد بود.