«شاید اسراییل به لبنان حمله کند»

حسین علوی

درگیری‌های چند روز اخیر در غرب بیروت بین نیروهای طرفدار دولت و شبه‌نظامیان حزب‌الله لبنان که تاکنون هجده کشته برجای نهاده؛ بحران سیاسی این کشور را وارد مرحله جدیدی کرده است.

فواد سینیوره، نخست وزیر لبنان از ارتش این کشور خواسته تا برای برقراری نظم و آرامش تلاش کند. دکتر مهرداد خوانساری، پژوهش‌گر مرکز مطالعات خاورمیانه در لندن در گفت و گو با رادیو زمانه، زمینه‌های گسترش درگیری تا مرحله کنونی را مسایل سیاسی متراکم و حل نشده قبلی لبنان می‌داند.

بی‌شک تعطیل کردن یا کنترل کردن این شبکه مستقل مخابراتی که حزب‌الله در لبنان ایجاد کرده بود و اخراج رییس بخش امنیتی فرودگاه بیروت، بهانه‌هایی بود که ماجرای جدید بین دولت و حزب‌الله و در اصل بین غرب و ایران و سوریه در لبنان را مجدداً شروع کرد.

ولی شرایطی که بخواهد این اختلاف را به این ابعادی که امروز پیدا کرده گسترش بدهد، الان مدت‌ها است که در لبنان وجود دارد و این مثل یک وضعیتی بوده که در حالت انفجار بوده که بر اثر همین اقدام آخر دولت لبنان، این انفجار صورت گرفته است.

به نظر می‌رسد هر دو طرف، هم دولت فواد سینیوره و هم حزب‌الله احتیاط بسیاری به خرج می‌دهند که این درگیری‌ها گسترش پیدا نکند و به جنگ دیگری منجر نشود. آیا عوامل دیگری می‌تواند خطر بروز جنگ را در لبنان تشدید بکند؟

ببینید، اوضاع و احوال در لبنان یک امر فوق‌العاده پیچیده‌ای است. همان‌طور که خودتان فرمودید هیچکس خواستار این نیست که یک جنگ داخلی دیگر در لبنان صورت بگیرد. ولی آن‌چه مشخص است این است که نیروهایی که درمقابل هم قرار گرفتند، هر کدام روی آن برنامه‌ها و دیدگاه و بینشی که دارند استوارند و تا هر مرحله‌ای آمادگی دفاع از آن را دارند.

با تشدید درگیری‌ها در بیروت، احتمال جنگ داخلی در لبنان وجود دارد

امروز ما شاهد این هستیم به خصوص ظرف ۲۴ ساعت گذشته که حزب‌الله آمده و تسلط خودش را در بخش غربی بیروت که منطقه مسلمان‌نشین است، تقریبا می‌شود گفت که کامل کرده است. این وضع اگر بخواهد ادامه پیدا بکند و یک امر مسجل برای همیشه باشد، خب بدیهی است که این زمینه یک درگیری بیشتر با دولت را مهیا می‌کند.

اگر نیروی حزب‌الله بخواهد تسلط خودش را روی دیگر مسلمانان سنی آن مملکت هم به کرسی بنشاند، فشارهای دیگری را به همراه دارد. الان باید در نظر داشت که به خصوص در یک سال گذشته کشورهایی مثل عربستان سعودی و متحدینش در جهان سنی، به دنبال این بودند که نیروهایی از قبیل حزب‌الله را در میان سنی‌ها خودشان به‌وجود بیاورند.

لذا اینکه خارجی‌ها در این معادله دخالت خواهند کرد و اگر ثبات و آن توازن بخواهد در بیروت از بین برود، به عقیده من این امکان هم هست که دولت اسراییل بخواهد وارد بشود و وضع را تاحدودی به نفع خودش برگرداند.

آقای خوانساری، به نظر شما اکنون چه نیروهایی و چه دولت‌هایی می‌توانند نقش واسط و میانجی را برای تاثیرگذاری برای حل مساله لبنان بر عهده بگیرند. چون دولت‌هایی مثل آمریکا، اسراییل، سوریه و ایران به دلیل متهم کردن همدیگر به حمایت از یک جناح در لبنان، عملاً در یک طرف مناقشه قرار گرفتند. در این میان مصر و عربستان پیشنهاد تشکیل جلسه وزرای خارجه را دادند و به نوعی دیگر چشم امید به آقای میشل سلیمان، فرمانده ارتش لبنان برای میانجی گری دوخته شده. فکر می‌کنید در این زمینه اکنون امکان چنین میانجی گری قوی وجود دارد؟

به نظر من این امکان وجود دارد و باید در ضمن توجه داشت که آقای میشل سلیمان در اصل خودش را در موقعیتی نگاه داشته که بتواند در این پروسه میانجی‌گری،‌ نقشی را ایفا بکند.

کشورهای عربی همان‌طور که فرمودید، خواستار تشکیل جلسه ویژه‌ای برای وزرای خارجه خودشان شدند که این مساله را در میان بگذارند و به نظر من نقش آقای عمر موسی، دبیر کل اتحادیه عرب در این رابطه فوق‌العاده زیاد است.

باید در نظر داشت که قبل از آغاز این مناقشات، اتحادیه عرب به نمایندگی از تمام کشورهای عربی طرح خاصی را در ارتباط با لبنان و حل مشکل لبنان و برگزاری ریاست جمهوری دنبال می‌کرد.

آقای عمر موسی در لندن بود و من خودم در این رابطه یکی دو هفته پیش صحبت می‌کردم و او امیدوار بود که بتواند این ماجرا را علیرغم تمام مشکلات، به پیش ببرد.

لذا نقش کشورهای عربی در این رابطه فوق‌العاده مهم است. نقش اتحادیه عرب فوق‌العاده مهم است که بتواند یک نوع تعادلی را نگاه دارد و مانع از این بشود که ماجراجویی‌هایی که در اصل به‌دست ایران و سوریه به خاطر تحکیم مبانی فکری و فلسفی خودشان و موقعیت استراتژیکی خودشان در منطقه کردند؛ بخواهد به یک سویی برود که منجر به یک جنگ دیگر یا دخالت اسراییل در جنوب و یا حتی دخالت نیروهای آمریکایی به دفاع از دولت آقای سینیورا بینجامد.